Wist je dat je in het Vondelpark niet alleen het gefluit van vogels hoort, maar ook een heel ander gesprek wordt gevoerd — eentje die zich onder je voeten afspeelt? Nee, geen radio-uitzending voor wormen. Bomen communiceren met elkaar via een soort bos-internet. Klinkt als sciencefiction, toch? Maar sinds kort weten we: de natuur blijkt nog slimmer dan we dachten.
Wat is het ‘Wood Wide Web’ eigenlijk?
Ik had het drie maanden terug met mijn buurman over podcasts, toen hij plotseling begon over bomen en netwerken. Dacht eerst dat hij een grap maakte. Maar wetenschappers — onder wie de Canadese bosbioloog Suzanne Simard — ontdekten dat bomen onderling een eigen internet hebben. Via schimmeldraden (mycorrhiza), ondergronds, delen bomen informatie, voeding en zelfs waarschuwingen. Echt waar.
Deze schimmels verbinden de wortels van verschillende bomen. Een beetje zoals glasvezel van Ziggo — alleen dan vele duizenden jaren ouder.
Maar… wat ‘zeggen’ bomen dan tegen elkaar?
- Voedsel delen: Een oude beuk stuurt voedingsstoffen naar jonge boompjes — een beetje zoals je oma vroeger stiekem extra pannenkoeken aan je gaf.
- Waarschuwingen: Wordt een berk aangevreten door rupsen? Dan laat hij via het netwerk weten dat er gevaar dreigt. Andere bomen gaan direct beschermende stoffen aanmaken. Best slim.
- Sociale Pokémon? In ons tuincentrum in Amstelveen werd ons verteld dat bomen zelfs ‘vrienden’ kunnen kiezen — ze delen meer met bomen die familie zijn of waarmee ze in harmonie groeien.
Toch zijn wetenschappers er nog niet helemaal uit of elke boom even “sociaal” is. Zou kunnen dat eiken gewoon koppiger zijn…
Hoe werkt dat dan, praktisch?
recent in een Volkskrant-artikel: het zijn vooral de schimmels die zorgen voor het verkeer. Zie het als een soort Flitsmeister — alles wat relevant is, wordt razendsnel doorgegeven. Een berkenboom in Drenthe stuurt via deze netwerken niet alleen suikers of stikstof, maar soms ook waarschuwing voor droogte of ongedierte.
Voor sommigen klinkt dat behoorlijk zweverig. Mijn collega zei vorige week: “Wat komt er straks, bomen die wifi hebben?” Maar het is allemaal keihard gemeten en gefilmd. Overigens — in bossen waar deze schimmels zijn verstoord door landbouw of stadsontwikkeling, lopen bomen vaker schade op en sterven sneller af.
Waarom is dit belangrijk voor jou?
Kijk, als je een tuin hebt in Utrecht, heb je hier wat aan. Planten doen het beter als je bodemleven intact is en schimmels niet worden verstoord. Sommige hoveniers raden zelfs aan schimmelnetwerken niet stuk te maken als je bijvoorbeeld bomen verplant — ze zijn letterlijk het communicatiekanaal.
Bovendien: Nederlandse bossen (denk aan de Veluwe) herstellen sneller van stormen als het Wood Wide Web gezond is. Minder omgevallen bomen, meer biodiversiteit, lekkerder wandelen: win-win dus.
Nog een paar praktische tips
- Gebruik geen zware kunstmeststoffen — die tasten het schimmelnetwerk aan.
- Laat gevallen bladeren soms gewoon liggen: die voeden de ondergrondse schimmels.
- Heb je een jonge boom geplant? Overweeg om inheemse schimmelpreparaten te gebruiken (Garden Centre Amstel heeft er goede).
In ons buurtappje roept nu alweer iemand dat zijn eik ‘meer praatjes heeft dan zijn schoonmoeder’. Tja, wie weet?
Tot slot: heb je ze ooit horen fluisteren?
Misschien is het volgende boswandeling in het Amsterdamse Bos een reden om toch eens stil te staan — wie weet wat er zich allemaal afspeelt onder je voeten. In ieder geval: de bomen weten meer van elkaar dan wij van onze buren.
Heb jij ooit gedacht dat bomen zo sociaal waren? Deel je ervaringen hieronder of stuur een foto van “pratende” bomen uit jouw omgeving. In ieder geval: het bos is nooit meer hetzelfde…
