Wist je dat Vikingen niet alleen boten bouwden en zwaarden zwaaiden, maar ooit zelfs voet aan wal zetten in wat nu Nederland is? Je hoort zelden over die kant van ons verleden. Toch hebben de Noorman in de 9e en 10e eeuw flink huisgehouden in gebieden als Frisia en Holland. Waarom namen ze eigenlijk de moeite om die lange reis te maken — en wat zochten ze hier?
Een koude plens water over een bekend verhaal
Er wordt vaak gezegd: Vikingen kwamen alleen om te plunderen. Natuurlijk, Ravensburg werd geplunderd, Dorestad in brand gezet — de kronieken staan vol met drama. Maar laatst vertelde mijn collega tijdens de lunch dat zijn opa altijd zei: “Ze kwamen voor meer dan goud.” En eerlijk? Hij had gelijk. De frustratie dat het imago van de Viking blijft hangen bij ruwe piraten – ergens snap ik het, maar het is zo’n versimpeling.
Handel — de vergeten drijfveer
Natuurlijk, zogenaamd kwamen ze om steden plat te branden. Maar waarom juist hier, en niet in bijvoorbeeld Bretagne? De oude handelsstad Dorestad was in de 9e eeuw een regelrechte Europese hotspot. Kammen, barnsteen, wapens — hier wisselde alles van eigenaar via de Rijn. De Vikingen wisten dat. Sommigen onderhielden zelfs (stiekem) handelsrelaties met lokale leiders. Zo vertelde een gids in Utrecht me eens dat er in het Domplein barnsteen uit Scandinavië is gevonden. Of dat alleen door plundering kwam? Niet zeker…
Land, macht en een beetje pech
Nederland had destijds geen stevige koningen of forten zoals Engeland. Dorpen — vaak gewoon houten hutten — lagen langs de rivieren. Klinkt uitnodigend toch? En dan had je nog de moerassen; lastig terrein, maar blijkbaar niet lastig genoeg. Op een kaart die ik vorige maand eens bekeek, viel me op hoeveel rivieren direct toegang gaven tot kwetsbare nederzettingen. De Vikingen zagen hun kans.
ook niet onbelangrijk: tijdens natte zomers was de Scandinavische oogst mager. Misschien kwamen ze ook gewoon uit pure noodzaak — hoewel, wie zal het zeggen.
Niet alleen strijd: Vikingen die bleven hangen
Minder bekend: sommige Vikingen vestigden zich daadwerkelijk in Nederland. In de buurt van Tiel zijn grafvelden gevonden met sieraden die verdacht veel op Noordse stijlen lijken. Mijn buurman uit Zeeland grapte laatst: “Vandaar dat we soms zo koppig zijn!” Misschien niet helemaal wetenschappelijk, maar als je het Friese dialect hoort, kun je wel een link leggen.
Wat betekent dit nu voor ons?
Vandaag weten we: Vikingen kwamen hier niet alleen voor strijd, maar ook uit nieuwsgierigheid, noodzaak, en handelslust. in onze chatgroep over Nederlandse geschiedenis ontspon zich vorige week een stevige discussie: laten we onze Vikingsporen koesteren, niet verstoppen. Wie weet — misschien zit er wel een sprankje Noorse genen in je.
Kortom, kijk eens anders naar die Noordmannen uit je geschiedenisboek. Hun band met Nederland is complexer dan je ooit dacht… Nu ben ik benieuwd: wat denk jij, zat er toch meer Vikingbloed in onze bodem dan we willen toegeven? Laat het weten in de reacties!
