Heb je je ooit afgevraagd hoe Mars ruikt? Niet alsof je er ooit je neus uit je ruimtehelm mag steken, maar stel dat even voor. Verrassend genoeg – en hou je vast – komt er uit de wetenschap iets wat je niet snel zal vergeten. Mars hangt vol met aroma’s die je meer doen denken aan een verlaten parkeergarage op een warme dag, of aan dat moment in de keuken wanneer een ei te lang in de koelkast ligt. Ik had het niet verwacht, maar sinds ik dit weet wil ik het met iedereen delen.
Waarom ruikt Mars naar rotte eieren en benzine?
Eerlijk: zelf ben ik niet op Mars geweest (wie wel?), maar de analyseresultaten van Mars-rovers en onderzoekers van de NASA zijn vrij duidelijk. Ze vonden er zwavelwaterstof — die vieze geur van rotte eieren, bekend bij iedereen die wel eens een afvoer heeft ontlucht. Daarnaast ontdekten ze sporen van benzeen en andere koolwaterstoffen, wat het aroma van een tankstation verrassend herkenbaar maakt. een collega van me die toevallig geoloog is, legde het vorige maand nog simpel uit: “Het is vooral de zwavelverbindingen, maar die benzineachtige geurtjes krijg je er gratis bij.”
Hoe weten ze hoe Mars ruikt?
Goede vraag! Rovers als Curiosity en Perseverance hebben apparatuur aan boord die de samenstelling van Marsstof en -lucht (nou ja, “lucht”) kunnen analyseren en terugzenden naar de aarde. In laboratoria — ergens tussen Delft en Houston — worden die luchtmonsters een beetje nagebootst. Deels wetenschap, deels educatieve gok. Mijn buurman — werkt bij een groot chemisch bedrijf in Rotterdam — verklapte eens tijdens de barbecue dat hij dezelfde chemische verbindingen elke week ruikt op zijn werk. Hij gaf toe: “Je went eraan, maar het blijft geen lolletje.”
Kun je het op aarde zelf ervaren?
Niet volledig, tenzij je zelf een scheikundedoos met zwavelwaterstof openmaakt (niet doen!). Wat je wel kunt doen: bezoek een industrieel gebied in de Botlek op een vochtige ochtend na regen. Of loop door Leiden vlak na een rioolreparatie — de geur komt verrassend dichtbij. Er circuleren zelfs ‘Marsparfums’ bij geeky evenementen, maar ik weet niet of ik het aan zou durven… misschien probeer ik het ooit nog eens. Hoewel ik niet zeker weet of dit voor iedereen werkt. Misschien is het gewoon suggestie, misschien zijn wij Hollanders stiekem al gewend aan gekke luchtjes.
Waarom is deze geur zo belangrijk?
Het bizarre is: deze geur vertelt je alles over de geschiedenis van Mars. Miljoenen jaren van vulkanische activiteit, verdampende oceanen — het is als een tijdcapsule waar je neus direct op aanslaat. Wetenschappers denken zelfs dat deze zwavelverbindingen (!) ooit de basis hadden kunnen leggen voor leven. Althans, zo werd het laatst in een online seminar uitgelegd. Of dat echt klopt… tja, wie zal het zeggen.
Heeft Mars nog meer verrassingen?
Naast de geur is er het stof — veel stof. En de kou. Maar het idee dat Mars misschien ooit naar iets heel anders rook, houdt mij bezig sinds ik dit ontdekte. Mijn moeder zegt altijd: “Alles went, zelfs een gekke geur.” Toch weet ik niet of ik dat wil testen op de rode planeet.
Zou jij ooit zelf willen ruiken hoe Mars is?
Denk er eens over na — zou je het aandurven, voor de wetenschap of je eigen nieuwsgierigheid? In ons groepsappje werd het fel bediscussieerd; de meerderheid vond het nogal maf, maar een paar vrienden zijn nu geintrigeerd. Nieuwsgierigheid wint blijkbaar altijd. Deel hieronder wat jij denkt… of misschien wil je het met iemand delen die altijd alles wil weten. In ieder geval, nu weet je het: Mars ruikt niet naar rozen, maar naar het onverwachte.
