Je denkt nu vast: sneeuw op Mars? Oké, misschien wist je dat wel. Maar wat als ik zeg dat de sneeuw daar… van onder naar boven valt? In ons vrienden-appgroepje (heel nerdy, ik weet het) was vorige week echt niemand hier eerder over gevallen – letterlijk en figuurlijk. Zelfs m’n oude vriendin uit Maastricht, die bij het KNMI werkt, keek me vreemd aan. Toch is het echt waar.
Hoe kan sneeuw omhoog “vallen”?
Alles draait om de bizarre omstandigheden op de rode planeet. Mars heeft veel lagere luchtdruk dan bij ons – alsof je de hele tijd op een hoge bergtop leeft. Door die ijle lucht gebeurt er iets geks. Terwijl sneeuwvlokken bij ons rustig naar beneden dwarrelen, kunnen ze op Mars juist OMWAARTS bewegen. Niet de hele tijd natuurlijk, maar tijdens typische Marsnachten met flink wat kou.
Wetenschappers hebben dit niet zomaar verzonnen. In 2012 ontdekte NASA met hun Mars Reconnaissance Orbiter dat ijskristallen daar door zogeheten sublimatie van het oppervlak loskomen, opstijgen en pas hogerop weer samenklonteren. Alsof je een sneeuwbui op z’n kop afspeelt. Mijn buurman, altijd kritisch, vroeg meteen: “Hoe ziet dat er dan uit in het echt?” Tsja, niemand zag het met eigen ogen — de beelden zijn van radar- en infraroodmetingen.
Verschillen met aardse sneeuw (die kun je proeven, die van Mars misschien beter niet…)
- Op Mars bestaat de sneeuw vooral uit CO2-ijst (“droogijs”), niet uit gewoon waterijs.
- Doordat het beneden zo koud is (denk: min 125°C), verandert het droge ijs direct van vast naar gasvorm, zonder te smelten. Dat noemen ze dus sublimatie.
- Die opwaartse sneeuwbui is kort en snel – minuten, geen uren.
Toen ik dit vorige maand deelde op een verjaardag (oké, beetje nerd-move weer), zei iemand: “Daar geloof ik echt niks van.” Maar zelfs bij ESA Café in Noordwijk schudden ruimteonderzoekers knikkend hun hoofd. Het gebeurt echt – op Mars is alles een tikje anders.
Waarom is dit eigenlijk interessant?
Eerlijk: als je níet van sterrenkunde houdt, klinkt het wat theoretisch allemaal. Maar toch. De manier waarop sneeuw zich op Mars gedraagt, laat zien hoe uniek – en onvoorspelbaar – het klimaat daar is. Dat heeft ook invloed op al die mooie Marsmissie plannen. Bijvoorbeeld: rovers of toekomstige basisstations? Die moeten rekening houden met extreme temperatuurwisselingen en dat plotseling sneeuw ín het luchtruim omhoog verdwijnt in plaats van rustig neerdwarrelt.
In ons team op de universiteit was er maanden geleden zelfs discussie of je zo ooit zonne-energie kunt verliezen door ‘onzichtbare’ opwaartse sneeuw. Slimme vraag, toch? hoewel ik niet 100% weet of het effect voor zonnepanelen groot is: het zou zomaar kunnen…
Zou je het met eigen ogen willen zien?
Blijft toch bizar. Je kunt het je bijna niet voorstellen, sneeuw die de verkeerde kant op drijft. Er zijn trouwens computersimulaties en animaties te vinden (tip: even Youtuben, bijvoorbeeld “mars snow upward”). Jammer genoeg bestaan er nog geen vakantievluchten naar Erebus Montes, de streek waar zulke sneeuwval het meest voorkomt.
In ons buurtgroepje was iemand zo geïnspireerd dat ze nu op haar muur een eigen ‘omhoog dwarrelende’ sneeuwstorm heeft getekend. Of hij echt lijkt op Mars? Geen idee – wie weet binnenkort op een poster van Ikea.
Wat als we dit hier hadden?
Stel je voor dat je door de bossen van de Veluwe loopt en de sneeuw vliegt plots de lucht in. Beetje gek, maar op Mars is het normaal. Misschien is dat ook het leuke aan ruimteweer: alles verloopt nét anders dan wij gewend zijn. En ach, misschien is het maar goed dat wij gewoon ouderwetse Glühwein-sneeuwbuien hebben.
Heb je nog meer rare Marsfeitjes gehoord? Deel ze vooral in de reacties – wie weet komt er nog een vervolg. Of ga gerust zelf op zoek naar videobeelden van deze bijzondere sneeuwval. Ik ben in elk geval benieuwd of mijn moeder het nu eindelijk gelooft…
