Op een doorsnee woensdag — je zit met een kop koffie het nieuws te scrollen — besef je ineens: de meeste Nederlanders weten totaal niet dat ergens aan onze eigen kust een volledig dorp bij hoogwater gewoon… weg is. Ja, compleet. Alsof het nooit bestaan heeft. Klinkt als een broodjeaapverhaal? Toch is het echt waar — en, eerlijk gezegd, vind ik dat zelfs een beetje spannend.
Waar hebben we het eigenlijk over?
Ik heb het over het dorpje Paesens-Moddergat, in Friesland, direct aan de Waddenzee. Oké, strikt genomen zijn het eigenlijk twéé dorpen die aan elkaar vastgegroeid zijn — typisch Fries, hoor je vaker. Wat bijzonder is: als het water op komt, verdwijnt letterlijk het grootste deel van de kwelders, wandelroutes, schelpenbanken — alles wat het dorp een soort ‘eilandgevoel’ geeft. Je kijkt uit je raam en waar je vanochtend nog joggers zag, golft ineens een bruine zee.
Niet zomaar een ‘hoogwater’
Natuurlijk, in Zeeland en Groningen weten we alles van dijken — de helft van Nederland leeft per slot van rekening onder zeeniveau. Maar wat hier zo uniek is, is hoe snel (en stilletjes) de verandering optreedt. Mijn oud-studiegenoot uit Dokkum vertelde een keer: “Je staat met je laarzen op het wad, draait je om om een selfie te maken — en ineens kun je niet meer terug.” Misschien overdreven, hoewel ik het wel snap nadat ik het zelf heb gezien met een groep uit Leeuwarden — je onderschat die snelheid gewoon telkens weer…
Waarom (en hoe) gebeurt dit?
Heel technisch: Paesens-Moddergat ligt direct aan een van de meest dynamische delen van de Waddenzee. Bij vloed stijgt het water zo’n 2 tot 3 meter. De kwelders en buitendijkse gronden waar je ’s ochtends nog overheen loopt, verdwijnen volledig onder water. Toegegeven — de huizen zelf staan net wat hoger, die zijn veilig. Maar het uitzicht, het leven rond het dorp, de ‘achtertuin’, die verdwijnt. ’s Avonds is het ineens alleen nog maar water.
Een beleving die je elders niet snel vindt
Drie maanden geleden was ik er zelf. Het is lastig te beschrijven, maar het gevoel dat jouw wandeling plotseling een zwemtocht kan worden, is eigenlijk best uniek in Nederland. Lokale vissers lachen erom in het dorpscafé. Een mevrouw die ik sprak op de dijk zei: “Je moet niet te laat vertrekken hoor, er verdwijnen hier regelmatig fietspaden — vorige week nog trouwens.” Klinkt als een waarschuwing, maar iedereen doet het met een knipoog. Ze zijn eraan gewend, maar als je er zelf staat, voelt het licht surrealistisch.
Niet vergeten: zo beleef je het zelf
- Check vooraf de getijdentabel (tip van de buurman: wad.nl) — want echt, het water wacht op niemand
- Laat je auto of fiets niet te dicht bij het wad staan — geleerd van een dorpsgenoot, die een keer tot zijn enkels in de modder stond
- Kom vlak voor vloed en blijf tot het hoogtepunt — bijzonder om te zien hoe alles verandert
- Neem laarzen of oude schoenen — de modder kleeft overal…
- En maak een praatje met de locals — je hoort hier verhalen die niet in je reisgids staan
Is het gevaarlijk — en moet je nu gaan?
Nou, ‘gevaarlijk’ is een groot woord. Elke Fries weet: gewoon je gezonde verstand gebruiken en niet zonder gids het wad op bij dreigend water. Maar spannend en bijzonder is het wel — en eerlijk, ik ken weinig plekken in Nederland waar je zo direct de kracht van de natuur voelt zonder dat het meteen een ramp is. O ja, batterijen van je telefoon snel op in de kou, gek genoeg — neem een powerbank mee, want je wilt foto’s maken (en je NPO-app checken, want wifi is soms brak).
Uiteindelijk…
dus als je denkt: Nederland is saai en vlak — misschien is het tijd om eens naar Paesens-Moddergat te gaan. Het is geen Volendam, geen Giethoorn, maar meestal zijn dat juist de plekken die je bijblijven. Misschien verdwijnt het dorp ooit niet meer bij vloed door klimaatverandering, misschien wordt het nóg extremer. in ieder geval — dit wil je gezien hebben. Of ik het aanraad? Ja, absoluut — al weet ik niet of het voor iedereen werkt, maar in mijn geval was het behoorlijk indrukwekkend.
Ben jij er geweest — of ken je nog zo’n verdwijnend plekje? Laat het weten onderaan, ik ben benieuwd naar jullie verhalen.
