De betekenis van de uitspraak
In 2021 werd Sarkozy door een rechtbank in Parijs schuldig bevonden aan illegale campagnefinanciering voor zijn herverkiezingscampagne in 2012. Een hoger beroep in 2024 bevestigde deze veroordeling. Sarkozy wordt ervan beschuldigd dat hij bijna dubbel de maximale toegestane uitgaven van 22,5 miljoen euro (ongeveer 25,5 miljoen dollar) heeft gedaan voor een campagne die hij verloor van François Hollande, een sociaaldemocraat.
De Hoge Raad van Frankrijk, de hoogste rechterlijke instantie, zal woensdag beslissen of de veroordeling gehandhaafd blijft of wordt teruggedraaid. Als de Hoge Raad de veroordeling bevestigt, wordt deze definitief, wat betekent dat er geen hoger beroep meer mogelijk is. Daarbij wordt nagegaan of de wetten en de juiste procedures correct werden toegepast, zonder dat er fouten werden gemaakt. Een bevestiging zou leiden tot de uitvoering van de straf.
De rechtbank in hoger beroep stelde een gevangenisstraf van zes maanden voor, waarvan de helft voorwaardelijk, met toezicht via een elektronische bracelet of andere door de rechter opgelegde voorwaarden.
Het Libyaverhaal
Sarkozy’s proces in de Libyazaak staat gepland van 16 maart tot 3 juni. In september werd hij door een rechtbank in Parijs schuldig bevonden aan criminele samenwerking in een complot uit 2005-2007, terwijl hij minister van Binnenlandse Zaken was. Daarbij zou hij hebben geprobeerd zijn presidentscampagne te financieren met geld uit Libië in ruil voor diplomatieke gunsten. Hij kreeg hiervoor een gevangenisstraf van vijf jaar opgelegd.
Hoewel hij werd vrijgesproken van drie andere aanklachten, waaronder passieve corruptie, illegale campagnefinanciering en het verbergen van publieke fondsen die waren verduisterd, waren er wel belangrijke links met Libische zaken. Twee naaste medewerkers van Sarkozy zouden in 2005 geheime vergaderingen hebben gehad met Abdullah al-Senoussi, de schoonbroer en hoofd inlichtingendienst van de Libische leider Muammar Gaddafi.
Gaddafi werd in 2011 verdreven en gedood na een opstand die een einde maakte aan zijn vier decennia durende bewind. Al-Senoussi wordt beschouwd als de spil achter aanslagen op een Pan Am-vliegtuig boven Lockerbie in Schotland in 1988, en op een Frans toestel boven Niger in 1989 – waarbij honderden mensen omkwamen. In 2003 erkende Libië verantwoordelijkheid voor beide vliegtuigen.
Publicatie over zijn gevangenistijd
Sarkozy kondigde op 10 december de publicatie aan van een boek over zijn recente tijd in de gevangenis, getiteld “Diary of a Prisoner”. Hij omschreef het als “een nachtmerrie”.
Hij vertelde tijdens een zitting dat hij zich nooit had voorgesteld op 70-jarige leeftijd gevangen te zitten en dat de ervaring hem hard had getroffen. Op social media zei hij dat “het geluid helaas constant is” en dat “het innerlijke leven van de mens sterker wordt in de gevangenis”.
Bewijsmateriaal en getuigen
In 2023 diensten Franse opsporingsrechters voorlopige aanklachten in tegen Sarkozy wegens vermeende inmenging in de Libya-financieringszaak door druk uit te oefenen op een getuige. In 2016 verklaarde de Libanees-Franse zakenman Ziad Takieddine dat hij geldkoffers met contant geld uit Tripoli naar het ministerie van Binnenlandse Zaken had gebracht tijdens Sarkozy’s ambtsperiode. Later trok hij zijn verklaring in.
De Franse aanklagers verdenken Sarkozy ervan dat hij “moreel benefit had bij het corrupt beïnvloeden van een getuige”, wat betrekking heeft op Takieddine. Zijn vrouw, voormalig professioneel model Carla Bruni-Sarkozy, kreeg in juli 2024 voorlopige beschuldigingen wegens vermeend betrokken te zijn bij pogingen om Takieddine te onderdrukken. Ze staat onder toezicht en mag geen contact hebben met betrokkenen in het proces, behalve haar echtgenoot. De onderzoeksrechters moeten nog beslissen of het paar voor de rechter moet komen.
Takieddine overleed in september in Beiroet.
Eerdere veroordelingen
Sarkozy heeft één definitieve strafbladveroordeling voor omkoping en invloedpleging in zijn rol als staatshoofd. In het afgelopen jaar bevestigde de Hoge Raad een uitspraak van een hof in hoger beroep dat hem schuldig sprak aan het proberen te betalen van een rechter in ruil voor informatie over lopende juridische procedures. Dit kwam aan het licht dankzij afgeluisterde telefoongesprekken tijdens het onderzoek naar de Libische financiering.
Hij kreeg een jaar gevangenisstraf, maar kon thuis worden vastgehouden met een elektronische bracelet. In mei werd hij vanwege zijn leeftijd voorwaardelijk vrijgelaten, waardoor hij de elektronische tag na ruim drie maanden mocht verwijderen. Na zijn veroordeling werd hij ook zijn Legion d’Honneur-medaillie ontnomen, de hoogste onderscheiding van Frankrijk.
