De reis en haar betekenis
Paus Leo XIV zal binnenkort zijn eerste buitenlandse reis maken, een tocht naar Turkije en Libanon die van 27 november tot 2 december georganiseerd wordt. Deze reis biedt verschillende kansen om de relaties te versterken met twee van de belangrijkste prioriteiten van de katholieke kerk: orthodoxe christenen en moslims. Daarnaast krijgt de eerste Amerikaanse paus in de geschiedenis de gelegenheid om brede opmerkingen te maken over vrede in het Midden-Oosten. Hij zal tijdens zijn verblijf in Turkije uitsluitend in het Engels spreken, en in Libanon een combinatie van Engels en Frans, een duidelijke afwijking van de gebruikelijke Italiaanse lingua franca van het Vaticaan.
Veiligheidsmaatregelen en de context
De beveiliging zal streng zijn, vooral na een recente Israëlische aanval in Beiroet gericht op Hezbollah, enkele dagen voor de aankomst van de paus. De reis wordt beschouwd als een belangrijke gebeurtenis, vooral omdat de voormalige paus Franciscus deze landen al had willen bezoeken, maar dat niet kon vanwege gezondheidsproblemen en de instabiliteit in de regio.
Historische banden en eerdere bezoeken
Zowel Turkije als Libanon zijn frequente bestemmingen voor pausen. Sinds paus Paulus VI, de eerste die internationaal reisde, hebben meerdere pontiffs deze landen bezocht, wat onderstreept hoezeer ze binnen de prioriteiten van het Heiligcentrum liggen. Libanon wordt gewaardeerd om zijn religieuze tolerantie in een regio die lange tijd door conflicten wordt geteisterd, en fungeert als een steunpunt voor christenen in het Midden-Oosten. Turkije herbergt de oosters-orthodoxe patriarch en speelt een cruciale rol in de zoektocht naar eenheid onder christenen.
Verleden en bijzondere reizen
Turkije is een zeldzaam land dat met Leo’s bezoek trots kan zijn op vijf eerdere bezoeken van papen: Paulus VI in 1967, Johannes Paulus II in 1979, Benedictus XVI in 2006 en Franciscus in 2014. Paulus VI bezocht ook Libanon tijdens een tussenstop in 1964, terwijl Johannes Paulus II en Benedictus XVI beiden naar Libanon reisden in 1997 en 2012. Franciscus had jaren geprobeerd te gaan, maar door voortdurende instabiliteit en zijn gezondheidsproblemen kon hij niet reizen.
Relaties met de orthodoxe kerk
Een van de hoofddoelen van Leo’s reis naar Turkije is de viering van het 1700-jarig bestaan van het Concilie van Nicea, dat de eerste oecumenische bijeenkomst van christenen was. Hij zal samen bidden met oosters-orthodox patriarch Bartholomeus op de locatie van het concilie uit 325 na Christus, tegenwoordig bekend als Iznik in Noordwest-Turkije, en een gezamenlijke verklaring ondertekenen als teken van christelijke eenheid. Voor de scheiding in 1054 waren de Oosters- en Westers-kerk nog verenigd, maar het verschil over wie de hoogste paus zou zijn, leidde tot de splitsing.
Interreligieuze dialoog en actuele kwesties
Leo zal onder meer de Blauwe Moskee in Istanbul bezoeken en een interreligieuze bijeenkomst presideren in zowel Istanbul als Beiroet. Opmerkelijk is dat hij niet de Aya Sofya bezoekt, een monument dat in 2020 door Turkije werd omgevormd van een museum naar een moskee. Deze beslissing kreeg internationale kritiek. Internationaal heeft de steun van de kerk voor Palestijnen in Gaza tijdens het conflict met Israël het vertrouwen bij moslims versterkt. Desalniettemin wordt verwacht dat de veiligheidsmaatregelen streng blijven vanwege de voortgaande conflicten in de regio.
De explosie in Beiroet en de boodschap van vrede
Op de laatste dag, 2 december, zal paus Leo in stilte bidden op de plek van de explosie in de haven van Beiroet uit augustus 2020, waarbij 218 mensen om het leven kwamen en duizenden gewond raakten. De explosie was het resultaat van nalatigheid van de overheid en kwam bovenop een economische crisis die decennia van corruptie en financiële criminaliteit illustreert. Vijf jaar na de gebeurtenis heeft nog niemand schuld gekregen. Daarnaast zal de paus spreken met jonge Libanezen, hen aanmoedigen en de teleurstelling onder de bevolking erkennen over het falen van eerdere generaties.
