Wist je dat je in India met de verkeerde hand eten soms als beledigend wordt gezien? Vooral als je linkshandig bent, kun je daar voor verrassingen komen te staan. Toen een vriend me daar op wees (hij was er net op reis geweest) moest ik lachen — tot ik de verhalen hoorde. Het is zo’n klein gebaar, maar het betekent in India echt veel meer dan je denkt.
Waarom is die linkerhand zo’n groot ding?
In Nederland eten we met vork, mes, soms zelfs met stokjes in de sushi-zaak om de hoek. Maar in veel delen van India eten mensen traditioneel met hun handen. En dan met de rechterhand — de linker is bijna taboe aan tafel. Dit komt omdat de linkerhand daar, laten we zeggen, ‘andere’ taken heeft. Bijvoorbeeld bij persoonlijke verzorging na het toilet. Mijn buurvrouw uit Den Haag, die Indiaase roots heeft, noemde het ooit de ‘onreine hand’. Klinkt misschien streng, maar het is echt zo ingebakken dat je er als buitenlander makkelijk mee de plank misslaat.
Wat gebeurt er als je het toch doet?
Op papier klinkt het simpel: gebruik je rechterhand voor eten, delen of iets aangeven. Maar stel je voor — je zit in een lokaal restaurantje in Bangalore, zelfbewust, en grijpt die chapati toch met je linkerhand. Meestal zal niemand direct uit hun slof schieten, maar het ongemak voel je wel. Ogen die net iets langer op je blijven hangen. En die opgetrokken wenkbrauwen van de serveerster, die achteraf in de keuken vast iets over je vertelt.
- Sommigen zullen je verbeteren, vriendelijk — “Use your right hand, please”
- Anderen doen alsof ze het niet zagen, maar voelen zich ongemakkelijk
- Bij strenge families of tijdens feesten kan het echt onbeleefd overkomen
Een goede vriend van me (die maanden rondreisde door Rajasthan) zei dat mensen in eenvoudige dorpen vaker op je letten. In een hip café in Mumbai kijkt niemand om, maar bij een lokale bruiloft kun je zo de indruk wekken dat je geen respect hebt.
Maar… werkt dat overal zo?
Eerlijk — niet helemaal. In Zuid-India zijn de gebruiken soms net iets strenger dan in het noorden. En in grote steden (Delhi, Mumbai) trekken jongeren zich er steeds minder van aan. Toch blijft de traditie leven. Op reisfora en in ‘expat’-apps laaien hier regelmatig discussies over op, vooral bij Europanen die linkshandig zijn. De conclusie? Beter safe than sorry: eet rechts. Ook al voelt het voor jou een tikje onwennig.
Kun je het per ongeluk goed doen?
Nou ja, het overkwam mij dus ook — weliswaar niet in India, maar bij een Indiaase kennis thuis in Utrecht. Schaamteloos pakte ik naan met links, waarop zijn moeder even stilviel (“Ach, in Nederland mag het wel hoor,” lachte ze tenslotte). Maar ik voelde me die hele avond toch wat ongemakkelijk. Moraal van het verhaal: weet in elk geval wáárom het zo is.
Tips om geen flater te slaan
- Kijk hoe de locals het doen en pas je aan (serieus, gewoon kopiëren werkt altijd)
- Was beide handen voor en na het eten — niet alleen netjes, maar ook cultureel normaal
- Ben je per ongeluk uitgeschoten met links? Lach, verontschuldig je en ga verder — gebeurt de besten
En wat als je niet anders kunt?
Niet iedereen vindt het makkelijk om rechts te gebruiken — vooral als je linkshandig bent sinds groep 3. Daar heb ik echt respect voor. In de praktijk zijn locals meestal begripvol, als je het uitlegt of zichtbaar je best doet. Zelf hoor ik steeds vaker dat jongere Indiërs deze regels losser zien. Maar, zoals m’n collega laatst zei: “Het is gewoon fijner als iemand een beetje moeite doet.” Kan ik alleen maar beamen… Of ik het altijd goed doe? Tja, soms niet. Maar de intentie telt, toch?
Tot slot: Meer dan eten alleen
Dus — mocht je op reis gaan, of gewoon een Indiaas feestje meepakken in Almere: probeer het eens met rechts, ook als het onwennig voelt. Culturele details geven vaak nét dat beetje extra kleur aan een ontmoeting. Benieuwd of jullie ooit zo’n situatie hebben meegemaakt? Laat ’t weten; altijd leuk om te horen hoe anderen hiermee omgaan.
