Heb je ooit gehoord dat in India je linkerhand tijdens het eten taboe is? Op het eerste gezicht klinkt het vreemd — eten is eten, toch? Maar de realiteit is net even anders. Ik kwam er maanden geleden achter tijdens een chaotisch etentje met collega’s in een klein restaurantje in Den Haag, terwijl iemand luchtig zei: “In India zouden ze nu wegkijken.” Sindsdien blijft het in mijn hoofd hangen.
De linkerhand — niet zomaar een links-rechts kwestie
Even kort: in de Indiase cultuur heeft de linkerhand een duidelijke, eh, reputatie. Volgens traditie gebruik je je rechterhand voor eten, groeten en ontvangen. De linkerhand is daarentegen bestemd voor minder… smakelijke zaken, zoals persoonlijke hygiëne na je toiletbezoek. Oma zei altijd: “Met rechts eet je, met links… tja.” In veel Indiase huishoudens is dat regel nummer één — en die regel wordt streng nageleefd.
Waarom deze gewoonte zo hardnekkig is — en het ongemak als je het ‘vergeet’
In Nederland maken we niet zo’n punt van links of rechts eten — als je geen lepel op de verkeerde plek legt, kijkt niemand op. Maar in India — volgens een vriend die een maand door Tamil Nadu reisde — kan het gebruik van je linkerhand voor eten echt tot opgetrokken wenkbrauwen leiden. En dat is niet overdreven. Niet zelden wordt het als onhygiënisch of zelfs beledigend ervaren. Een serveerster vertelde dat ze een keer een toerist beleefd heeft gevraagd “om vooral zijn vork maar te pakken”, na een linkshandige actie.
- Familiediners: Krijg je curry op je roti met links, dan zie je mensen letterlijk stoppen met praten.
- Feestmaal: Tijdens een bruiloft wordt het gezien als gebrek aan respect voor gastheer (en het kan dus écht gebeuren dat je maaltijd blijft liggen).
- In straatkraampjes: Zelfs geld aanpakken met links kan rare blikken opleveren.
Wat er écht gebeurt als je je linkerhand gebruikt
Nu even eerlijk: in de grotere steden (Mumbai, Delhi) krijg je als buitenlander meestal geen boze speech als je per ongeluk met links eet — hooguit een vriendelijke opmerking. Maar op het platteland of bij traditioneel ingestelde families kan het anders gaan. Ik hoorde verhalen over reizigers die voorzichtig, maar direct werden gecorrigeerd. En soms, zeggen ze, kijken mensen elkaar gewoon veelbetekenend aan en zwijgen… ongemakkelijk, maar je merkt het.
Het voelt misschien overdreven streng, maar de gewoonte heeft een praktische basis: hygiëne was (en is nog vaak) een uitdaging met beperkte toegang tot water en zeep. Dus dit is geen ‘middeleeuws bijgeloof’ — het is diepgeworteld in dagelijks leven en respect.
En wat als je linkshandig bent?
lastig punt, want ongeveer 10% van de mensen is linkshandig — en in India is dat niet anders. Toch leren veel kinderen daar op school al om alles met rechts te doen tijdens het eten. Een oud-klasgenoot uit Rotterdam, die zijn jeugd in Pune woonde, vertelde: “Linkshandig zijn is prima, maar aan tafel doet iedereen alsof ze rechts zijn.” Soms bijna tegenstrijdig — maar ja, traditie is hardnekkig.
Tips om geen flater te slaan (zeker als je binnenkort naar India gaat)
- Probeer, vooral bij het eten met de handen, altijd je rechterhand te gebruiken — zelfs als het onhandig voelt.
- Leg uit dat je linkshandig bent als het écht niet anders kan, meestal reageren mensen vriendelijk.
- Wees alert op lokale gewoontes in kleinere dorpen. In buurten vol migranten hier in Den Haag zijn ze soms net zo streng als “thuis”.
- En: kijk even om je heen voordat je aan je roti begint te trekken…
Samenvatting — het is meer dan etiquette, het is respect
Dus. Wat gebeurt er als je in India je linkerhand gebruikt voor eten? Nou, meestal niet het einde van de wereld, maar het zegt wél iets over hoe goed je hun cultuur begrijpt. Je voelt het in de blikken, soms krijg je feedback, soms een glimlach — maar de boodschap is duidelijk. Of ik altijd netjes rechts zou eten? Weet ik niet, maar proberen zou ik het wel.
Heb je zo’n situatie meegemaakt of heb je nog vragen? Laat het hieronder weten — of stuur het artikel door, daar maak je sowieso indruk mee in de groepsapp. In ieder geval: de volgende keer dat je naan afbreekt, kijk dan even welke hand je gebruikt… In India maakt het écht uit, en bij mij inmiddels ook een beetje.
