Stel je een wereld voor zonder verse aardbeien in juni, zonder gouden honing op je brood — en zonder het gezoem in je tuin. Klinkt een beetje als een dystopische film, maar het is dichterbij dan je denkt. Bijensterfte is al jaren geen ‘ver van mijn bed’-show meer. Vorige week hoorde ik op de markt: “We hebben steeds minder lokale honing, omdat het slecht gaat met de bijen.” Tijd om uit te zoeken: wat gebeurt er écht als de bijen verdwijnen? En waarom zijn zelfs doorgewinterde biologen er niet gerust op…
Waarom zijn bijen zo vreselijk belangrijk?
Bijen bestuiven niet alleen bloemen voor de sier — ze zorgen ervoor dat veel van ons eten überhaupt groeit. Van appels tot courgettes, van koffie tot broccoli. Volgens Wageningen Universiteit zijn bijen verantwoordelijk voor de bestuiving van driekwart (!) van alle voedselgewassen. Geef het toe: dat was je niet vergeten, toch? Of nou ja, ik wist dit eerlijk gezegd pas sinds vorig jaar…
Wat als ze morgen echt weg zijn?
- Ongeveer een derde van al het voedsel kan verdwijnen — of wordt minstens tien keer zo duur.
- Geen honing meer. Logisch, maar zelfs mijn buurjongen dacht hier niet over na toen hij een vegan burger at.
- Onvoorstelbare verliezen voor boeren in Limburg, Noord-Holland, Drenthe. Groenten uit eigen streek? Slaatje sla erop.
- Sommige natuurgebieden (de Hoge Veluwe, de Biesbosch) verliezen hun evenwicht. Planten sterven uit, vogels verdwijnen. Echt, een domino-effect.
Het verrassende: niet alleen wilde planten of exotisch fruit zijn de klos — simpelweg een zakje noten of een tomaat uit Westland wordt ineens bijzonder luxe. Terwijl het nu zo makkelijk is, hè.
Wat veroorzaakt die massale bijensterfte in Nederland eigenlijk?
In mijn buurtapp zijn meningen verdeeld. De één roept over ‘gif van boeren’, de ander wijst naar klimaatverandering. De waarheid? Het is een mix van alles:
- Gebruik van pesticiden (ja, zelfs bij oma’s dorpsmoestuin gebeurt het soms)
- Verlies van bloemenrijkdom — zie je nog veel wilde bloemenvelden in Zuid-Holland?
- Parasieten zoals de varroamijt
- Soms ook het weer, want dat wordt steeds extremer, hoorde ik vorige maand op Radio 1
En misschien speelt ‘gewoon pech’ ook een rol — hoewel, misschien is dat te makkelijk. Maar alle kleine beetjes samen maken het hopeloos ingewikkeld voor de bij.
Wat kan één persoon eigenlijk doen?
Oké, eerlijk zijn: je gaat niet morgen in je eentje alle bijen redden — dat lukt zelfs grote NGO’s niet. Maar kleine acties? Die helpen wél. Een paar voorbeelden die mijn collega in Haarlem echt zijn gaan doen:
- Plant bijvriendelijke bloemen op balkon of in je voortuin (lavendel, zonnehoed, bieslook, gewoon bij Intratuin halen)
- Laat een strook gras wat langer staan — volgens mijn moeder de makkelijkste quick fix
- Gebruik geen chemisch spul op je rozen, hoe groot die bladluizenplaag ook is
- Steun lokale imkers — koop potjes honing van eigen bodem, bijvoorbeeld op de zaterdagmarkt in Utrecht
Of start een buurtinitiatief. In Amersfoort zijn ze met twintig huishoudens de stoeptegeltuintjes aan het vergroenen. Wie weet, misschien leest straks iemand dit en denkt: “Waarom eigenlijk niet bij ons in Rotterdam Zuid?”
Wordt het ooit beter?
Biologen zijn er niet gerust op. “Zelfs als we nú alles goed doen, zijn sommige bijensoorten straks misschien gewoon weg,” zei een onderzoeker laatst op RTV Noord. Sommige trends zijn wel hoopvol: meer bloemenvelden op boerenland, meer bewustzijn. Maar gaan we op tijd zijn? Dat blijft spannend…
Maar goed, misschien zie ik het te somber. Of zijn er oplossingen waar ik simpelweg nog niet aan heb gedacht. In ieder geval: zonder bijen missen we niet alleen honing en bloemen — een stukje ‘normaal leven’ valt gewoon weg. Corrigeer me gerust als ik dit te dramatisch zie.
Wat nu?
Kleine, simpele acties maken echt verschil — dat zie ik zelfs in mijn eigen wijk. Geef de bij door wat steun: plant wat, koop lokaal, en praat erover. Misschien zijn we zo toch die schokkende toekomst voor. Of niet, maar dan hebben we het in elk geval geprobeerd… Wat denk jij? Ik ben benieuwd — laat het weten!
