Denk er eens over na: tijdens een wandeling door het groen, ineens – stilte. Geen gezoem, geen bijen in het gras of rond de bloemen. Op het eerste gezicht lijkt dit misschien rustgevend, maar het tegendeel is waar. Het afgelopen voorjaar merkte ik zelf: minder bijen in de tuin dan ooit. Mijn buurvrouw dacht eerst dat het aan het weer lag. Maar zou het kunnen dat er méér aan de hand is?
De stille ramp: waarom het bijengezoem essentieel is
Zonder bijen geen appeltaart – dat heeft mijn moeder altijd geroepen. Klinkt overdreven? Niet echt. Bijen bestuiven niet alleen bloemen, maar ook fruitbomen, courgette in de volkstuin van mijn collega, zonnebloemen langs de dijk in Groningen. Zoemen is niet gewoon een achtergrondgeluid, het is het teken dat de natuur draait.
Wat gaat er mis als het gezoem stopt?
- Geen bestuiving, minder oogst: Tomaten uit Westland, appels uit Limburg – allemaal afhankelijk van bijen.
- Minder biodiversiteit: Wilde planten verdwijnen, insectenetende vogels krijgen minder te eten.
- Economisch gedoe: Boeren kunnen letterlijk failliet gaan door mislukte oogsten.
Op kantoor grapte iemand toen: “Dan kunnen we toch met de hand bestuiven?” Nou, dat gebeurt dus al in China, maar geloof me, niemand wil daar de prijs van een perzik betalen…
Waarom bijen zouden stoppen met zoemen – en waarom dat niet alleen natuurfreaks aangaat
Vaak hoor ik mensen zeggen dat het “wel meevalt”. Maar als je nagaat hoeveel pesticiden – of, zoals mijn oma ze noemt, “gif van de boer” – er op onze akkers komt, wordt het toch spannend. Ook met de vele stenen tuinen in Nederlandse steden krijgen bijen steeds minder plek. In onze buurtapp was vorig jaar een kleine rel toen de gemeente ineens alle ‘onkruiden’ langs de stoep weghaalde. Geen bloemen, geen bijen, zo simpel is het soms.
Zonder bijen geen ontbijt (of koffie…)
Wat veel mensen vergeten: bijen zijn verantwoordelijk voor ongeveer een derde van wat we eten. En ja, zelfs voor koffie – want ook koffieplanten hebben bestuivers nodig. Stel je voor: een ochtend zonder koffie, gewoon omdat er te weinig bijen zijn. Beetje een horrorplot, als je het mij vraagt.
Wat kan je zelf doen? Kleine stappen met veel impact
- Houd het simpel: Laat een paar bloemen staan in je tuin of balkon. Paarse lavendel, Oost-Indische kers of de ouderwetse paardenbloem – alles telt.
- Gebruik minder bestrijdingsmiddelen: “Kill het onkruid” klinkt stoer, maar het doodt niet alleen het groen.
- Hang een bijenhotel op: Een projectje voor een vrije zondagmiddag, al snel heb je meer bezoek.
Ik snap ook wel: niet iedereen heeft zin om het hele balkon vol bijenvriendelijke planten te zetten. Maar zelfs mijn vader – die in Rotterdam altijd roept dat hij geen ‘groene vingers’ heeft – liet vorige maand per ongeluk een hoekje wild groeien en zag prompt meer bijen voorbij komen. Soms werkt dat, soms niet, tja…
Wat als het tóch misgaat?
Er zijn plekken in het land waar het nu al stiller is. Cijfers uit Wageningen University laten zien: de bijenstand daalt heel langzaam. Het kan jaren duren voor dit echt merkbaar is in de supermarkt – maar dan is het eigenlijk al te laat. Wat ik probeer te zeggen: opletten kost weinig moeite, helemaal als je bedenkt wat er op het spel staat.
In het kort: geen gezoem vandaag, lege schappen morgen. Misschien overdrijf ik het, hoewel… Mijn collega uit Zeeland zei vorige week nog: “Eerst geen bijen, straks geen stroopwafels meer.” Nou, daar moet ik dus niet aan denken.
Welke bijen-tips werken bij jou? Deel ze hieronder of stuur ze in de groepsapp! In elk geval: sta de volgende keer even stil als je dat gezoem hoort – geen nieuws is hier géén goed nieuws, geloof mij maar.
