Een nieuwe trend in technologische innovaties
Voor degenen die technologische vooruitgang tot doel stellen, lijkt “agentieke AI” de volgende grote stap. Althans, dat suggereren de marketingcampagnes en de T-shirts binnen de technologiebranche. Wat precies een product als “agentiek” maakt, hangt af van wie het promoot. Over het algemeen wordt echter beweerd dat het verder gaat dan de huidige generatieve chatbots.
Hoewel chatbots nuttig kunnen zijn, worden ze vaak beschreven als systemen die vooral praten en weinig handelen. Ze kunnen vragen beantwoorden, informatie ophalen en samenvatten, documenten schrijven en zelfs beelden, muziek, video of code genereren. In tegenstelling daarmee zouden AI-agenten autonoom acties kunnen uitvoeren namens een persoon.
Voor veel verwarring zorgt dat de terminologie nog niet eenduidig is. Search queries voor “agentic” stegen het afgelopen jaar spectaculair, van bijna onopgemerkt tot een piek deze herfst. Merriam-Webster heeft het begrip nog niet opgenomen in de woordenlijst, maar beschouwt het als een slangterm of trending woord dat gedefinieerd wordt als: “In staat om autonoom resultaten te behalen, vooral in relatie tot kunstmatige intelligentie.”
De definitie en het profiel van ‘agentieke’ AI
Een recent rapport van onderzoekers van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) en de Boston Consulting Group, gebaseerd op een enquête onder meer dan 2.000 bedrijfsleiders wereldwijd, beschrijft agentieke AI als een “nieuwe categorie systemen” die “zelf kunnen plannen, handelen en leren”.
Volgens het rapport van MIT Sloan Management Review: “Het zijn niet zomaar hulpmiddelen of assistenten die wachten op instructies.” In plaats daarvan gedragen ze zich steeds meer als autonome teamleden die in staat zijn om complexe taken uit te voeren en zich aan te passen terwijl ze werken.
Van chatbots naar autonome agenten
Chatbots zoals ChatGPT, dat drie jaar geleden werd geïntroduceerd, werken oproepend op grote taalmodellen (large language models). Deze systemen voorspellen het meest waarschijnlijke volgend woord in een zin op basis van enorme hoeveelheden menselijk geschreven tekst waarop ze getraind zijn. Hoewel ze soms menselijk klinken, voeren ze in wezen een soort woordafwerking uit.
Dit verschilt duidelijk van wat ontwikkelaars van AI, waaronder OpenAI (de maker van ChatGPT), en grote techbedrijven als Amazon, Google, IBM, Microsoft en Salesforce, in gedachten hebben bij AI-agenten. Swami Sivasubramanian, vicepresident van Agentic AI bij Amazon Web Services, legt uit dat een generatieve AI-chatbot simpelweg zou zeggen: “Hier zijn de goede ideeën” en daarna stopt. Het voordeel van een agent is dat deze verder gaat dan een simpele chatbot.
In zijn rol helpt hij bij het ontwikkelen van AI-systemen die een “hoog niveau doel” krijgen en dat kunnen vertalen in meerdere stappen, en vervolgens zelfstandig uitvoeren. Sivasubramanian gelooft dat agentieke AI een van de grootste technologische veranderingen zal worden sinds de opkomst van cloud computing.
Hoe werkt een AI-agent?
Een basis AI-agent functioneert zoals een traditioneel computerprogramma dat een taak uitvoert, bijvoorbeeld het openen van een applicatie. In combinatie met een groot taalmodel kan het echter kennis opzoeken en taken voltooien zonder expliciete, stapsgewijze instructies. Het systeem kan bijvoorbeeld een e-mail opstellen door de inhoud te begrijpen, een passende reactie te bedenken en die automatisch te verzenden.
Voor de meeste gebruikers kunnen AI-agenten in eerste instantie vooral in online winkelen of reisplanning een rol spelen. Door een budget en voorkeuren in te voeren, kunnen ze aankopen doen of reizen regelen met creditcardgegevens. Op langere termijn is de verwachting dat ze complexere taken aankunnen, zoals toegang verkrijgen tot een computer en daarop zelfstandig werken binnen bepaalde richtlijnen.
Thomas Dietterich, emeritushoogleraar aan Oregon State University, stelt dat hij wenst dat AI-agenten zelfs in staat zijn om bijvoorbeeld medische rekeningen te analyseren en betaalmogelijkheden te bepalen of spam en phishing te blokkeren. Hij ziet de mogelijkheid dat systemen met “vrijheid en verantwoordelijkheid” doelen kunnen bijstellen en zich aanpassen aan veranderde omstandigheden terwijl ze namens mensen handelen. Ze zouden zelfs in teams kunnen samenwerken en subagenten aansturen.
De geschiedenis en herkomst van ‘agentieke’ AI
Milind Tambe, onderzoeker op het gebied van multi-agent systemen, bestudeert deze al ruim drie decennia. Sinds de eerste internationale conferentie over dergelijke systemen in San Francisco in 1995, is hij geïnteresseerd in de ontwikkeling en toepassing ervan. Hij merkt op dat het woord “agent” in de technische context al langer werd gebruikt, vooral in psychologie en scheikunde, maar dat het nu een nieuw leven lijkt te krijgen binnen computerwetenschap.
Tijdens de jaren 90 was er onder wetenschappers consensus dat bepaalde software meer leek op een agent dan andere. Toch was er geen strikte scheidslijn. Tambe verklaart: “Het leek nuttig om software of robotische entiteiten die autonoom in een omgeving opereren, sensing en reagerend, te beschrijven als ‘agenten’.”
Ook Andrew Ng, mede-oprichter van Coursera, heeft geholpen de term “agentic” populair te maken. Hij zag het als een brede term voor AI-taken. In juni 2024 schreef Ng dat hij het prettig vond dat vooral technisch gekwalificeerden de term gebruikten, omdat dat de technologische aard ervan weerspiegelde en niet slechts marketingtaal.
