Ooit op een vroege ochtend in Artis stond ik met een kop koffie naar flamingo’s te kijken. Eén poot in het water, nek weggestopt — relaxter kun je bijna niet wakker worden. Maar dan komt de vraag weer: waarom doen ze dat? En is het echt zo nuttig als biologen beweren? Het antwoord is dus verrassend slim — en nee, het draait niet alleen om ‘evenwicht’, zoals mijn buurvrouw altijd dacht.
Flamingo’s: niet alleen roze en sierlijk
We vinden deze vogels vooral leuk op Instagram of in Blijdorp. Maar kijk je verder dan hun sierlijke uiterlijk, dan zie je dat flamingo’s ware overlevers zijn. Hun houding — één poot ingetrokken — roept al decennia vragen op bij biologen. De afgelopen maanden zijn er weer wat nieuwe inzichten gedeeld in dierentuinenkringen. Ze blijken slimmer dan je denkt (of in elk geval: dan ik dacht).
Is het nou warmte? Of gewoon luiheid?
In onze familie-app werd laatst weer die klassieke discussie opgestart. “Ze doen het om warm te blijven,” zegt mijn vader standaard. En hij heeft deels gelijk: door één poot op te trekken, verliezen flamingo’s minder warmte — vooral in koud water. heel logisch als je bedenkt hoe gevoelig vogels zijn voor temperatuur.
Maar let op: het is niet alleen dat. Flamingo’s slapen op één poot — niet uit luiheid zoals mijn collega vorige week suggereerde — maar uit pure efficiëntie. Recente studies (University of Georgia, 2017) laten zien dat flamingo’s in deze houding minder spierkracht hoeven te gebruiken. Hun anatomie is zó gebouwd, dat ze vanzelf in balans blijven. Loop maar eens een uur op één been in het Vondelpark, dan weet je: dit kan een mens niet nadoen. Althans, ik heb het niet gered.
Slapen en balanceren tegelijk: hoe dan?!
Dit is misschien wel de grootste ‘mindf*ck’: flamingo’s slapen vaak met oog open — en soms zelfs terwijl ze zich amper bewust zijn van hun omgeving. Één poot in het water, hoofd onder hun vleugel, ene helft van het brein blijft alert. In Zuid-Holland hebben we dat laatst in de Biesbosch kunnen zien tijdens een excursie: echt bizar als je er eenmaal op let.
Kort over evolutionaire voorsprong
- Minder energieverlies: Door het slimme ‘klikmechanisme’ in hun poten blijven flamingo’s stabiel zonder veel spierkracht.
- Warmtebesparing: Eén poot in koud water betekent de helft minder warmteverlies. Praktisch in de vroege Nederlandse lente…
- Predator ontwijken: (oké, dit is meer een theorie) — als je snel kunt wegkomen door zo staand te slapen, ben je net iets sneller dan je natuurlijke vijand.
Kunnen wij mensen iets leren van flamingo’s?
Misschien niet letterlijk — tenzij je je yogaskills wilt verbeteren. Maar het principe is mooi: energie besparen, je omgeving slim inzetten en rust nemen als dat kan. Mijn collega merkte vorige maand op: “Als je in een druk kantoor bent, kun je soms het beste even terugtrekken — één geestelijk been ingetrokken, zeg maar. Werkt voor haar — bij mij viel het mee…
Nog wat feitjes om je collega’s te verrassen
- Flamingo’s laten hun ‘vrije’ poot vaak afwisselend rusten, zodat geen enkele poot verkrampt.
- Zelfs jonge flamingo’s oefenen al met deze techniek — de evolutie doet z’n werk.
- Dezelfde houding zie je bij andere watervogels, zoals reigers (al zeggen mensen in Friesland dat die gewoon te lui zijn).
Dus: als je de volgende keer een flamingo ziet balanceren, weet je iets meer dan de gemiddelde toerist. Misschien kun je in Artis indruk maken op je buurman of — in mijn geval — eindelijk de familiediscussie winnen. Wat denk jij? Zou jij een uur op één been volhouden? Laat vooral je ervaring of mening achter in de reacties, want misschien heb ik het allemaal toch niet helemaal goed begrepen…
In ieder geval: de volgende keer dat je een flamingo op één poot spot, weet je dat het niet zomaar een rare vogelgril is, maar pure biologie op z’n slimst. In het wild én in de Nederlandse dierentuin.
