Wist je dat in Japan mensen van negentig nog vrolijk in de tuin werken, terwijl we in Nederland rond zestig onze eerste kwaaltjes verzamelen? Het klinkt bijna als een fabel, maar kijk even naar de cijfers — Japan heeft het grootste aantal honderdjarigen per hoofd van de bevolking wereldwijd. Waarom lukt het hen wel om zo oud te worden én nog fit te blijven, terwijl mijn buurvrouw van 62 klaagt dat de trap een “expeditie gewend aan de Mount Everest” wordt?
Het zit niet alleen in sushi (hoewel dat ook helpt)
Natuurlijk: voeding is een van de stokpaardjes van elke ‘blauwe zone’. In Okinawa, het beruchte Japanse eiland van de eeuwlingen, eten ze wel degelijk andere dingen dan alleen rijst en sashimi. Denk aan zoete aardappel, gefermenteerde groente, en… ja, kleine visjes met kop en al. Het klinkt simpel, maar er gebeurt iets bijzonders met je lijf als je dertig jaar lang elke dag vezelrijke, onbewerkte producten eet. Mijn collega die net een maand op een “Japanse lunch” leeft, merkt nu al verschil — haar energie-level na de lunch is gewoon stabieler. Misschien toeval?
Beweging als bijzaak, niet als sport
Op de sportschool zweten is hier de norm. In Japan? Beweging zit gewoon in het dagelijks leven verweven. Op de markt spullen sjouwen, op slippers door de wijk struinen, elke dag fietsen naar de vijver — zelfs de ouderen zijn altijd in beweging. Mijn tante uit Haarlem zegt dan: “Jeetje, ik loop ook gewoon naar de Jumbo hoor!” Maar ja, één keertje per week is toch anders dan dat constante bewegen wat je in Japan ziet — eerlijk is eerlijk, ik betwijfel soms of wij daar niet een beetje lui van zijn geworden…
De kracht van het collectief: moai’s en kopjes thee
Hier mis ik soms die “moai”-cultuur, die Japan zo uniek maakt. Dat zijn vaste groepen vrienden die ieders welzijn in de gaten houden. Op woensdag thee bij elkaar, samen tuinieren, burenrollades delen — het klinkt bijna ouderwets, maar zo blijven mensen sociaal, gezien én gewaardeerd. In mijn straat komen we vooral nog samen als er weer een lek is in de VVE. Doordat Japanners veel hechtere, langdurige sociale netwerken hebben, blijven ze mentaal fris. Misschien toch eens appen in de buurtgroep; wie weet werkt het…
Nietsdoen als levenskunst
Een andere Japanse term waar Nederlanders misschien iets van kunnen leren: ikigai — een reden om ’s ochtends op te staan. Of het nu om moestuinieren, kalligrafie of vissen gaat, het idee dat je ergens ‘voor leeft’ zorgt voor minder stress en een lager risico op chronische ziekten. Bij ons staat pensioen soms gelijk aan een lege agenda en ‘eindelijk niks hoeven’. En tja, ik merk ook om me heen dat een hobby meer doet dan Netflix — hoewel ik nog steeds niet aan origami begonnen ben…
Een enkele kanttekening (want ja, niemand is perfect)
Denk nu niet dat alle Japanners gelukkig, actief en gezond 100 worden. Er is ook daar eenzaamheid, vooral in de grote steden. En niet iedereen vindt tofu lekker — mijn ervaring is dat het maanden kan duren voor je ‘nattō’ (dat gefermenteerde soja-spul) echt trekt. Dus het is geen trucje dat overal werkt, maar… de basispatronen zijn het proberen waard.
Praktische tips die je vandaag nog in Nederland kunt proberen
- Wissel je boterham met kaas eens in voor een kommetje misosoep of zoete aardappel
- Maak (kleine) beweging vanzelfsprekend — loop elke dag naar de winkel, neem tuinieren serieus
- Begin een “moai-light”: een vaste groep mensen waarmee je wekelijks bijpraat
- Zorg dat je agenda na pensioen niet leegloopt: een hobby of vrijwilligerswerk scheelt echt
In de appgroep van mijn sportclub bleek laatst dat de helft van de leden stiekem Japanse recepten probeert voor hun lunchpauze. Dus het begint klein. Is het voor iedereen weggelegd om 94 te worden? Misschien niet — misschien is er gewoon iets in het water daar, of een dosis geluk. Maar aanpassing van je dagelijkse gewoontes, dat kan altijd. Nou ja, wie weet.
Hoe zit het bij jou? Eet je soms Japans, of heb je een andere reden om de 90 te willen halen? Laat het weten in de reacties hieronder — misschien pakken we samen een moai op, wie weet…
