Heb je je ooit afgevraagd waarom Russen zelden zomaar glimlachen naar onbekenden op straat? Op een gure ochtend in Amsterdam zag ik een groep Russische toeristen – geen enkel spoor van de bekende Hollandse glimlach. Het was geen toeval. Uit nieuwsgierigheid ben ik er met vrienden (en, oké, een beetje Google) ingedoken. Wat blijkt: Russen hebben helemaal niets tegen glimlachen, maar hóe, wannéér en tegen wie – dat is een verhaal apart.
De Russische glimlach: zeldzaam, maar oprecht
In Nederland lachen we soms gewoon uit beleefdheid. Op het werk, in de trein of als iemand bijna tegen je aan botst bij de Albert Heijn. Wij noemen het sociaal wenselijk gedrag, Russen noemen het… tja, nep? In Rusland is een glimlach gereserveerd voor échte connecties – vrienden, familie, collega’s (maar niet allemaal). Je lacht niet zomaar in het wilde weg naar vreemden. Sterker nog, op straat glimlachen wordt soms zelfs als ‘verdacht’ gezien. Mijn Russische collega vertelde laatst in de kantine: “Als iemand zonder reden lacht, dan vertrouw ik het niet helemaal.”
Geschiedenis, cultuur en een beetje sovjet-erfenis
Deze terughoudendheid komt ergens vandaan. In de Sovjettijd was het leven hard, en ‘onnodig’ vrolijk doen werd niet gewaardeerd. Eerlijkheid staat centraal in Rusland: alleen als je echt blij bent, lach je. Slechte dag? Dan hoort dat op je gezicht te staan. Een vriend uit Moskou zei eens: “Waarom zou ik toneelspelen?” Hoewel alles tegenwoordig soepeler ligt en jongeren meer westerse gewoontes overnemen, blijft die gewoonte hangen. Misschien is het ook een overlevingsstrategie – het klimaat is streng, het leven soms ook.
De psychologie achter de Russische glimlach
Recent las ik een artikel (helaas, bron kwijt…) waarin een psycholoog uitlegde dat Russen een glimlach als iets intiems zien. Je deelt het met mensen die je vertrouwt. Daardoor kan die glimlach, áls je hem krijgt, juist extra bijzonder voelen. Het kan ook even schuren als je Russen niet kent – geen vrolijke gezichten op straat, dat voelt misschien afstandelijk. Maar als je langer in Rusland bent, merk je: er schuilt veel warmte achter de koele blikken. Je moet er soms gewoon wat langer op wachten.
Wat gebeurt er als je toch naar een Rus glimlacht?
- Sommigen kijken verbaasd of ontwijken je blik – “Kent die me ergens van?”
- Anderen denken dat je iets wilt verkopen (of erger!)
- Er zijn er ook die voorzichtig terug glimlachen – meestal jongeren of mensen die veel reizen
Mijn buurman, Dmitri, lachte laatst terug toen ik hem groette – “Omdat jij het echt meent,” zei hij droog. Hij woont hier al jaren, maar de gewoonte blijft. En eerlijk: soms mis ik het zelfs, dat pure. In Rusland is je glimlach goud waard, dus ja, het is even wennen…
Tips als je met Russen omgaat
- Dwing geen glimlach af – je krijgt vooral ongemak
- Verwacht geen ‘small talk’ op straat (zoals bij ons aan de bushalte…)
- Wees je ervan bewust dat een Russische glimlach vaak écht iets betekent
- Word je uitgenodigd bij iemand thuis? Dan krijg je de warmste versie die je ooit zag
toevallig nog meegemaakt vorige maand – Russische kennissen op bezoek, formele gezichten tijdens de wandeling, maar binnen een kwartier aan de eettafel barstte het van de lachbuien en grappen. Je moet soms eerst ‘door de kou’ heen, letterlijk en figuurlijk.
Anders, maar niet slechter: context is alles
Natuurlijk is dit geen absolute regel – misschien dat sommigen van jullie juist Russen kennen die altijd grapjes maken en glimlachen, maar heel eerlijk: de kans is groot dat je dan ‘binnen’ bent bij ze. Uiteindelijk draait het allemaal om context, gewoontes, en tja – regionale verschillen ook. In Sint-Petersburg lacht men sneller dan in Novosibirsk, zeggen ze… hoewel, misschien vergis ik me.
Conclusie: even wennen – maar eigenlijk wel mooi
Dus, raak je ooit geïrriteerd als je geen glimlach ‘terugkrijgt’ van een Rus op straat? Misschien ligt het niet aan jou, maar gewoon aan de andere kant van het verhaal. Eerlijkheid en geen tijd verspillen aan schijn – daar houden ze van. In het begin raar, maar eigenlijk – hoe meer ik erover nadenk – wel iets om te waarderen.
Heeft u soortgelijke ervaringen, of begrijpt u het nog steeds niet helemaal? Deel uw mening in de reacties – ben benieuwd waar u tegenaan loopt!
Nou ja, in grote lijnen zo…
