Ergens aan de Noordzee, tussen een biertje en een portie kibbeling, vroeg mijn neefje: “Waarom lopen krabben nooit gewoon vooruit?” Ik stond toen even stil. Ooit afgevraagd waarom deze beestjes een zijwaartse parade houden op het strand? Nou, ik ook. Het antwoord is totaal niet wat je verwacht — en heeft misschien zelfs iets te maken met je eigen gewrichten…
Een kwestie van scharnieren: het fascinerende krabbenlijf
Kijk, krabben zijn niet zomaar rare garnalen (alhoewel — da’s weer een ander verhaal). Hun poten zijn namelijk opgebouwd als een soort schaarmechaniek. Ze hebben in totaal tien ledematen, waarvan de meeste als ‘kniegewrichten’ niet naar voren of achteren bewegen. Die scharnieren klappen eigenlijk alleen maar van links naar rechts open. Dus als een krab recht vooruit probeert te lopen, tja, dat eindigt meer in een soort komisch worstelen — wat je trouwens afgelopen zomer zomaar eens in Zandvoort kon zien, als je goed keek.
Waarom evolutie het zo geregeld heeft (en wat jouw buurvrouw daarover zei)
Het boeiende is: evolutie doet nooit iets ‘voor de grap’. Zijwaarts lopen betekent razendsnel kunnen ontsnappen aan roofdieren, glibberen tussen rotsen door en snel onder zeewier duiken zonder vast te komen zitten. Mijn buurvrouw — die altijd praat tijdens het hond uitlaten — zegt dat haar hond zelfs in de war raakt van die beweging. Of dat klopt weet ik niet, maar het illustreert wel: zelfs andere dieren snappen de krabben-logica niet echt.
- Slimme verdediging: Een zijwaartse sprint is verrassend lastig te grijpen voor een zeemeeuw.
- Minder spierkracht nodig: Kortere spieren aan de zijkant werken efficiënter dan lange rechttoe-rechtaan spieren.
- Smalle doorgangen: Door zijwaarts te bewegen, komen ze makkelijker tussen schelpen of stenen door.
Overigens: maanden geleden hoorde ik in een podcast van NPO Radio 1 dat er zelfs een paar krabsoorten zijn die diagonaal kunnen wisselen van richting. Maar traditionele ‘forwards crabs’ — die bestaan amper.
Kan een krab vooruit? Experiment mislukt, maar het was het proberen waard
Misschien heb je het een keer geprobeerd als kind: een krab omdraaien en dan ‘regelen’ dat-ie rechtdoor gaat. Laatst deed mijn kleine neef dat nog op Texel. Resultaat? De krab draaide zich direct terug en koos de bekende zijwaartse route. Het lijkt evolutionair ingebakken te zitten — vooruit is geen optie, zelfs als hun omgeving verandert.
Al was er een Japanse wetenschapper — naam kwijt, eerlijk gezegd — die in de jaren ’80 probeerde krabbenpoten zo te ‘trainen’ dat ze toch een stukje vooruit kropen. De krabben stopten al snel met bewegen. Kortom, in de evolutie win je soms meer door gewoon een beetje dwars te denken. Of dwars te lopen…
Toch nog een ‘wow’: wat wij van krabben kunnen leren
Denk nou niet alleen ‘grappig’. Want ingenieurs gebruiken het krabbenmechaniek steeds vaker. Je ziet het in zijwaarts rijdende auto’s, robotjes die over fabrieksvloeren dansen en zelfs in medische tools. Die vreemde, logische pootconstructie kunnen wij mensen blijkbaar goed jatten. Misschien maar eens bespreken in de familieapp — klinkt als een waanzinnige uitvinding, toch?
Het zijwaartse leven: grappig, leerzaam, een tikkeltje jaloersmakend?
Dus de volgende keer dat u met uw voeten in het zand staat en een krab langs ziet schuifelen, kijk dan net even wat langer. Het is geen toeval, geen ‘lui gedrag’, pure efficiëntie. ze blijven links of rechts, en wij maar rechtdoor… hoewel, misschien is zijwaarts soms gewoon slimmer — hoewel ik daar ’s ochtends vroeg met koffie in de hand soms mijn twijfels bij heb.
Heeft u ooit een krab iets totaal onverwachts zien doen? Of had u andere beesten met rare loopjes? Deel uw verhalen hieronder. Wie weet inspireert het weer een nieuwe vraag voor op het volgende strandfeest…
