Stel je voor: het is een frisse avond in Haarlem, de zon net verdwenen achter de daken. Op een bankje zit een oudere man—je ziet het vaker. Hij kijkt niet naar zijn telefoon, maar naar de hemel. toevallig zag ik vorige maand precies zo’n tafereel bij het Haarlemmerhout. Waarom trekken de sterren toch zo aan bij oudere mensen? Fascinerend, al zeg ik het zelf. Psycholoog M. van den Berg legt uit wat er achter dit fenomeen zit.
Sterren als therapie: even uitzoomen van het hier en nu
Volgens Van den Berg is het kijken naar de sterren voor velen een manier om afstand te nemen van dagelijkse zorgen. Het universum is groots—onze problemen lijken in vergelijking soms ineens klein. En misschien is dat precies waarom vooral oudere mensen er rust in vinden.
“Na je pensioen heb je meer ruimte voor reflectie,” vertelde mijn moeder laatst nog tijdens een wandeling. Dat klopt ook wel: die rustmomenten zijn belangrijk, vooral als je niet meer elke ochtend in de file staat richting Utrecht of Amsterdam.
Herinneringen aan vroeger: een vleugje nostalgie
Soms draait het niet eens om de sterren zelf, maar om de herinneringen die ermee samenhangen. De geur van herfstbladeren, het geluid van een verre trein, en dan—die heldere hemel. Mijn buurvrouw, begin zeventig, vertelde me vorige week hoe ze als kind altijd samen met haar vader buiten naar de Grote Beer zocht. “Dat kleine ritueel elke avond—het is nog steeds mijn favoriete moment,” zei ze.
- Nostalgie: Veel ouderen denken terug aan hun jeugd, toen de lucht minder vervuild was en sterren nog écht fonkelden boven Groningen of Twente.
- Rust: Het trage ritme van het kijken naar sterren helpt bij het verwerken van herinneringen.
- Verbinding: Sommigen voelen zich dan extra verbonden met dierbaren—zelfs met diegenen die er niet meer zijn.
Bizar, maar één van onze collega’s vertelde laatst in de chat dat haar opa tijdens corona elke avond naar boven keek “om zich minder alleen te voelen”. Of dat voor iedereen werkt—geen idee, maar het is het proberen waard.
Praktische redenen: meer tijd, minder afleiding
Hoe ouder je wordt, hoe meer tijd je hebt om simpelweg even stil te staan. Zeker als het om dingen gaat die vroeger te veel tijd kostten. En eerlijk—de meeste jongeren zijn tegenwoordig druk met Netflix en Insta. Kijken naar de sterren? Daar heb je geduld voor nodig.
in ons wijkhuis in Breda was er onlangs zelfs een sterrenkijkavond voor 55+. Niet eens zo’n gek idee: je komt nog eens buiten, leert je buren kennen, en een beetje frisse lucht kan iedereen gebruiken. Al hangt het natuurlijk van het weer af—Nederland kennende blijft het vaak bij een goed voornemen…
Wat zegt de wetenschap?
Uit recent onderzoek van de Universiteit Leiden (2022) blijkt dat het kijken naar de sterren het stressniveau meetbaar verlaagt bij ouderen. Er waren zelfs aanwijzingen dat mensen zich na een avondje sterren kijken meer “betekenisvol” voelen. Klinkt misschien wat vaag, maar het past wel bij die rustige tevredenheid die veel gepensioneerden uitstralen.
Zelf proberen? Mijn tips uit ervaring
- Zoek een donkere plek buiten de stad—in het Amsterdamse Bos of langs de dijk bij Nijmegen bijvoorbeeld.
- Neem een plaid mee, liefst met een thermos thee. Klinkt tuttig, werkt perfect.
- Laat de mobiel even thuis, of zet ‘m op vliegtuigmodus. Serieus.
- Probeer een sterren-app, maar blijf vooral gewoon kijken. En wees niet teleurgesteld als het bewolkt is—volgende week nieuwe kans.
Kortom: misschien zit er geen hogere filosofie achter, misschien is het gewoon fijn om naar iets groters te kijken dan jezelf. Maar naarmate de tijd vordert, lijken de sterren net een beetje helderder te worden. hoewel het ook kan dat m’n ogen slechter zijn gaan werken, dat weet je nooit.
Bent u het hiermee eens? Of heeft u een ander avondritueel? Laat gerust een reactie achter of deel dit artikel met iemand die een duwtje richting het balkon nodig heeft. Zo blijft het gesprek gaande—ook als de sterren even niet te zien zijn.
