Je zit in de trein op weg naar werk, staart uit het raam, en denkt: “Is dit het nou?” Ondertussen lopen ouderen in Japan dagelijks lachend de berg op — nog vitaler dan menig twintiger in Amsterdam. Opvallend feit: Japanse 80-plussers scoren wereldwijd het hoogst op geluk en levenslust. Dus… wat doen wij hier eigenlijk mis?
Het geheim van de Japanse tachtiger
Je hebt vast wel eens gehoord van “ikigai”. Een woord dat je in Japan op elke straathoek hoort — en dat blijkbaar alles te maken heeft met hun kijk op ouder worden. Het betekent zoiets als “waarom je ’s ochtends uit bed komt”. Klinkt simpel, maar probeer het zelf maar eens te beantwoorden. Mijn moeder in Utrecht zegt altijd: “Ik doe gewoon m’n ding.” In Okinawa zegt een bejaarde: “Ik doe nú datgene waarvoor ik besta.” Dat is andere koek.
Wat doen ze anders?
- Sterke sociale netwerken: In Japan zijn ze niet continue bezig met Instagram likes, maar wel met ‘moai’: een leven lang dezelfde vriendengroep waarmee je alles deelt. Mijn collega lachte laatst toen ik vertelde dat ik twee vrienden heb met wie ik meer dan vijf jaar contact houd.
- Dagelijkse beweging: Ook op hoge leeftijd werken velen nog in de tuin of maken ochtendwandelingen — niet “op kracht”, maar rustig, consequent. En dat werkt: fysieke activiteit wordt nooit echt gezien als verplichting, maar als onderdeel van het leven.
- Eten met aandacht: Het gemiddelde ontbijt in Tokio past op twee kleine schoteltjes — en dan komt er nog bij hoeveel ze lachen om onze boterham met hagelslag.
Waar wringt het bij ons?
Eerlijk gezegd, bij het lezen van deze rituelen vraag ik me af waarom dit hier zo raar voelt. Mijn buurvrouw — 32, nooit zonder telefoon — weet niet eens hoe haar overbuurman heet. In ons wijkappje gisteren: iemand klaagde dat oma ’te veel’ aanbelde om te praten. Terwijl Japanners praten dagelijks bij het karaokecafé. Gaat het misschien mis bij onze balans tussen individualisme en verbinding? Misschien ligt het aan onze haast, misschien aan het eeuwige najagen van “een jong gevoel”.
Adviezen uit het Oosten (die zelfs in Rotterdam werken)
Ik heb geprobeerd een paar dingen over te nemen. Vorige maand elke ochtend een blokje om, telefoon op stil. Het viel me op dat de buurhond mij sneller groet dan de mensen, maar vooruit. Eten at ik een week lang zonder netflix — ik werd er niet zen van, maar had wél meer smaak. En omdat ik altijd alles gelijk wil, besloot ik één iemand eens extra op te zoeken die ik twee jaar niet gezien had. Niet zeker of het meteen m’n leven verandert, maar het voelde… prima, eigenlijk.
- Plan micro-momenten met vrienden. Wacht niet op “het perfecte event”, spreek af voor een kop koffie — ook op dinsdagochtend.
- Wandel vaker zonder doel. Klinkt suf, maar zorgt voor toevalsmomenten (waarom glimlacht die oude man naar me?)
- Probeer vandaag een kleine nieuwe routine. Misschien werkt het, misschien niet, maar wie niet probeert…
Misschien simpel, misschien niet voor iedereen
Ik zeg niet dat we allemaal Japanse tachtigers moeten worden — dat werkt vast ook niet in Groningen. Het punt: geluk op oude leeftijd blijkt minder over pensioenvoorzieningen en meer over verbinding, routine en zingeving te gaan. En misschien moeten we daar eens vaker bij stilstaan — of in elk geval samen een kop thee drinken. In ons chatekstje was er trouwens wél iemand die oma op de koffie vroeg. Dus het kan wel.
Wat denk je: kunnen we iets leren van Japan, of werkt hun aanpak alleen daar? Laat een reactie achter — of maak vanavond eens tijd voor een echte ontmoeting. Kijken wat het je brengt…
