Situatie rond Hernández en recente ontwikkelingen
Juan Orlando Hernández, voormalig president van Honduras, werd vorige week vrijgelaten na een besluit tot gratie door de Amerikaanse voormalig president Donald Trump. Hernández was het afgelopen jaar veroordeeld tot 45 jaar gevangenschap wegens betrokkenheid bij een drugssmokkeloperatie die honderden tonnen cocain naar de Verenigde Staten vervoerde. Zijn vrijlating bevestigden overheidsfunctionarissen op dinsdag.
Hij werd maandag vrijgelaten uit de federale gevangenis Hazelton in West-Virginia, zo berichtte een woordvoerder van het Federal Bureau of Prisons. De online dossiers van het bureau bevestigden eveneens zijn vrijlating.
De context en de reactie op de gratie
Hernández, die ooit een bondgenoot was van de Verenigde Staten en waarvan de veroordeling de diepte van de invloed van kartels in Honduras blootlegte, werd vrijgelaten kort na de presidentsverkiezingen in Honduras. Trump verdedigde de beslissing op zondag terwijl hij aan boord was van Air Force One, en stelde dat Honduransen geloofden dat Hernández “opgezet” was — ondanks dat aanklagers stelde dat hij drugshandelaren beschermde die enorme hoeveelheden coke door het land smokkelen.
De gratie vond plaats te midden van Trumps intensieve antinarcotica programma, dat tot veel controverse leidt in Latijns-Amerika. In recente maanden hebben Amerikaanse troepen herhaaldelijk schepen aangevallen die verdacht werden drugs te vervoeren, in wat door de Verenigde Staten wordt gezien als legitieme oorlogsacties tegen drugskartels — terwijl critici dit beschouwen als een schending van het internationaal recht en als druk uitoefenen op Venezuela’s president Nicolás Maduro.
Tot nu toe heeft de VS 21 aanvallen uitgevoerd op schepen die verdacht werden drugs te vervoeren, met minstens 83 slachtoffers. De Amerikaanse regering verdedigt deze acties als noodzakelijk om de drugshandel in te dammen en beschouwt het als een gewapend conflict vergelijkbaar met de strijd tegen al-Qaida na 11 september.
Reacties op Hernández’s vrijlating
De vrouw van Hernández, Ana García, uitte haar dank aan Trump voor de gratie via het sociale platform X, eerder deze dinsdag. Buiten haar huis in Tegucigalpa vertelde ze dat Hernández momenteel op een veilige locatie verblijft en dat hij van plan is op woensdag een toespraak te houden voor de Hondurese bevolking.
Hernández’s advocaat, Renato Stabile, bevestigde dat hij de locatie van Hernández niet zal delen. García benadrukte dat haar echtgenoot onlangs contact met haar heeft gehad en dat hij heeft gehoord dat Hernández vrijgelaten zal worden.
De procedure en motivatie achter de gratie
Het proces voor een gratie startte enkele maanden geleden met een verzoek aan de afdeling graties. Op 28 oktober, Hernández’s verjaardag, stuurde hij een brief aan Trump. De president maakte de gratie begin vorige week bekend.
García stelde dat haar man belangrijk was voor Honduras in de strijd tegen georganiseerde misdaad en dat hij zich zeer heeft ingezet voor het land in deze strijd. Ze gaf aan dat Hernández haar maandagavond belde om te vertellen dat hij in afwachting was van zijn vrijlating.
De reden van Trump voor de gratie en de controverse
Trump verklaarde dat hij op zondag door Hondurese vertegenwoordigers was gevraagd om Hernández te gratie te verlenen. Hij zeide dat veel Hondurezen geloofden dat Hernández “opgezet” was en dat de situatie een drama was, waarbij hij toevoegde dat velen dachten dat Hernández een drugsdealer was omdat hij president was.
Volgens Trump was Hernández het slachtoffer van de politiek van de Verenigde Staten en had hij de zaak volledig gecontroleerd. Zijn advocaat, Stabile, uitte dat Hernández blij is dat de “beproeving” voorbij is en dat hij de president dankt voor de correctie van wat hij beschouwde als onrechtvaardigheid.
De beslissing van Trump werd bekritiseerd door Democratische politici, waaronder senator Dick Durbin, die de gratie beschouwde als een moreel verwerpelijke actie. Ze wezen erop dat Hernández schuldig was bevonden aan drugssmokkel en dat de Verenigde Staten het optreden als een soort oorlog voeren tegen de drugskartels, waarbij ze schepen aanvielen die verdacht werden drugs te vervoeren.
The case en veroordeling van Hernández
Hernández werd in februari 2022 in Honduras gearresteerd na een verzoek van de Verenigde Staten, kort nadat president Xiomara Castro haar ambt had aanvaard. Twee jaar later werd Hernández in een Amerikaanse federale rechtbank veroordeeld tot 45 jaar gevangenisstraf voor het aannemen van steekpenningen van drugskartels, zodat deze veilig duizenden kilo’s cocaïne konden vervoeren door Honduras naar de VS.
De voormalige president bleef volhouden dat hij onschuldig was en het slachtoffer van een wraakactie van drugssmokkelaars die hij extraditeerde. Tijdens zijn veroordeling stelde rechter P. Kevin Castel dat zijn straf als waarschuwing moest dienen voor andere zij die macht verwerven en denken dat ze onkwetsbaar zijn voor de wet.
Hernández beweerde dat hij samenwerkte met Amerikaanse autoriteiten om de drugssmokkel te bestrijden, onder drie Amerikaanse presidentsadministraties. De rechter vond echter bewijs dat het tegendeel bevestigde en kwalificeerde Hernández’ gedrag als het tonen van “subtiele acteerskills” om te doen alsof hij zich verzette tegen drugstrafiek terwijl hij juist de politie en het leger gebruikte om het drugskartel te beschermen.
De juridische situatie en de mogelijke gevolgen in Honduras
Hernández’s vrijlating betekent niet dat hij automatisch zijn positie in Honduras kan herwinnen. Immediately na Trump’s aankondiging liet het Hondurese openbaar aanklager Johel Zelaya via X weten dat zijn kantoor de plicht heeft om gerechtigheid te zoeken en impuniteit te bestrijden. Het is nog onduidelijk welke aanklachten Hernández in Honduras kan krijgen, zeker gezien eerdere onderzoeken naar corruptie binnen zijn regering die niet tot aanklachten leidden.
De president van Honduras, Castro, die Hernández heeft gearresteerd en uitgeleverd, blijft aan totdat haar termijn afloopt in januari.
De gratie van Hernández, dagen voor de presidentsverkiezingen in Honduras, beïnvloedde de campagne. Sommige waarnemers menen dat deze beslissing de campagne van Nasry Asfura, uit de partij van Hernández, heeft geholpen terwijl de uitslag zich ontvouwde.
