Geruchten over uitbreiding van alcoholwinkels en de praktijk ervan
In Riyadh, de Saudi-Arabische hoofdstad, is er sinds januari 2024 een discreet winkel geopend die alcohol verkoopt, specifiek voor niet-moslim inwoners. Hoewel er geen officiële verklaring is afgelegd over deze beslissing, is het besluit inmiddels bekendgemaakt via informele kanalen. Langs de straat staan nu regelmatig lange rijen voertuigen en voetgangers bij deze onopvallende, niet-getagde winkel in het Diplomatieke Kwartier.
Deze winkel, die geen buitenkantgevende markeringen vertoont, werd oorspronkelijk geopend voor diplomaten die geen moslim zijn. De nieuwe regelgeving vereenvoudigt het aankoopproces voor bepaalde niet-moslims met een geldige Premium Residency-permit, waaronder mensen met gespecialiseerde vaardigheden, investeerders en ondernemers. De permits worden uitgegeven aan buitenlanders die voldoen aan de criteria van de Saudische overheid en biedt voordelen zoals het bezit van onroerend goed en het starten van een bedrijf.
De context van alcoholverbod en liberalisering in Saudi-Arabië
Saudi-Arabië, dat wordt beschouwd als het thuisland van de heiligste islamitische plaatsen, houdt zich sinds de vroege jaren 1950 strikt aan een alcoholverbod. De opening van de winkel wordt door velen gezien als een voorzichtig experiment met de gecontroleerde verkoop van alcohol in een samenleving die traditioneel streng islamitisch is.
De facto leider van het land, kroonprins Mohammed bin Salman, en zijn vader, koning Salman, voeren sinds enige tijd een beleid van liberalisering. Dit beleid heeft als doel het aantrekken van toeristen, het stimuleren van internationale handel en het verminderen van de economische afhankelijkheid van olie. Onder de geplande hervormingen vallen onder meer de opening van bioscopen, het toestaan van vrouwen om te rijden en het organiseren van grote muziekfestivals.
Politieke vrijheid en het uiten van dissidentie blijven echter sterk beperkt en worden zwaar bestraft, soms met de doodstraf. Een volledige liberalisering van alcoholgebruik is nog niet doorgevoerd voor het algemene publiek.
Strenge veiligheidsmaatregelen en het winkelconcept
De alcoholwinkel biedt een vergelijkbare uitstraling als een duty-free shop, maar haar eigendom en exacte gegevens worden officieel niet bekendgemaakt. De beveiliging rondom de winkel is streng; elke bezoeker ondergaat een controle voordat hij of zij het pand betreedt. Telefoons en camera’s zijn verboden binnen en zelfs brillen worden geïnspecteerd op slimme technologieën.
Hoewel er anonieme opmerkingen worden gemaakt door klanten over de prijzen, die aanzienlijk hoger liggen dan in andere landen, genieten diplomaten wel van belastingvrijstellingen. Bezoekers gaven aan dat de voorraad van de winkel redelijk is, hoewel de selectie van bier en wijn beperkt is.
De rol van de Premium Residency en de nationale context
De Premium Residency-permit is ingevoerd als onderdeel van de strategie van Saudi-Arabië om internationale expertise aan te trekken. In tegenstelling tot de gebruikelijke residentievisa, vereist deze geen lokale sponsor en geeft het recht op het bezit van onroerend goed, het starten van een onderneming en het sponsoren van familie. Om voor de permit in aanmerking te komen, moeten buitenlanders voldoen aan strikte inkomenseisen of grote investeringen doen.
Veel Saudische en andere regionale bewoners reizen voor hun drankbehoeften naar het nabijgelegen Bahrain, waar alcohol legaal beschikbaar is voor zowel moslims als niet-moslims. Tijdens weekends en feestdagen ziet Bahrain een toestroom van toeristen uit Saudi-Arabië en andere landen van de Golflanden, waardoor het een populaire bestemming is. De duurdere optie is een reis naar Dubai in de Verenigde Arabische Emiraten, waar meer vrijheden bestaan.
Sommige mensen kiezen voor illegale alternatieven, zoals smokkelwaar of zelfgemaakt alcohol, vaak met gevaar voor de eigen gezondheid door het gebruik van onveilige materialen.
Daarnaast neemt een deel van de bevolking genoegen met alcoholvrije dranken, die vaak worden gebruikt als alternatief of om een sfeertje te creëren voor sociale media. Bij grote evenementen en festivals is het niet ongebruikelijk dat lange rijen ontstaan bij standjes die alcoholvrije bieren verkopen, vooral onder jongeren en bezoekers die willen meedoen aan de festiviteiten.
Historische achtergrond van het alcoholverbod
Het verbod op alcohol werd voor het eerst vastgesteld door koning Abdulaziz, de stichter van Saudi-Arabië, na een incident in 1951 waarbij zijn zoon, prins Mishari, dronken raakte en vervolgens met een jachtgeweer de Britse vice-consul Cyril Ousman doodschoot in Jeddah.
