Stel je voor – onder je voeten, in dat natte stuk tuin waar je nooit aan denkt, wordt volop ‘gechat’. Planten sturen elkaar berichten via een soort onzichtbaar internet, compleet buiten ons zicht. Klinkt als sciencefiction? Dat dacht ik eerst ook. Maar wetenschappers uit Wageningen en Utrecht beweren: het is écht zo. En sterker nog: het gebeurt nu, terwijl jij door deze tekst scrolt.
Het Wood Wide Web – bestaat dat?
Je hebt vast weleens gehoord dat bomen met elkaar kunnen praten. Dat was zo’n hype op Twitter afgelopen jaar (of X, zoals de hippe mensen nu zeggen). Mijn buurman Klaas — ras-Amsterdammer en fanatiek tuinier — kwam daar dus, serieus waar, pas vorige maand mee aanzetten. Via schimmeldraden zouden bomen en planten elkaar waarschuwen voor gevaren: “Zie je die slak aankomen? Let op je blad!”
Wetenschappers noemen dat het ‘Wood Wide Web’. Niet toevallig. Let wel, het gaat hier niet om wifi, maar om netwerken van schimmels (mycorrhiza’s, even voor de scrabbleliefhebbers) die plantwortels met elkaar verbinden.
Hoe werkt die planten-WhatsApp eigenlijk?
Het werkt zo: planten scheiden signaalstoffen uit als er iets mis is – denk aan vraatzuchtige insecten of droogte. Die signalen reizen via de schimmeldraden naar naburige planten. Die buren kunnen zich daardoor voorbereiden; ze maken bijvoorbeeld bitterstoffen aan om vraat minder aantrekkelijk te maken. Handig, toch? Een soort groepsapp, maar dan zonder notificaties of irritante stickers.
Raar detail: de schimmels nemen ook zo hun ‘transactiekosten’. Planten leveren suikers aan de schimmel in ruil voor die informatiedienst en wat extra voedingsstoffen. De natuur blijft onderhandelen, zelfs op micronaiveau.
Waarom is dit belangrijk voor jou (ook als je geen kamerplantenfan bent)?
- Gezondere stadsparken. In Leiden onderzoekt men of slimme mixen van bomen elkaar kunnen versterken via ondergronds internet. Minder ziektes, gezonder groen – wie wil dat niet?
- Landbouw slimmer maken. Mijn collega vertelde gisteren op kantoor: sommige boeren gebruiken nu al schimmelmengsels om hun gewassen sterker te maken, zonder extra bestrijdingsmiddelen. Scheelt kosten, scheelt stress — zowel voor boer als milieu.
- Minder stress voor je kamerplanten. Toegegeven, het effect is thuis een stuk subtieler, maar wie weet helpen die schimmels in je potgrond toch een beetje tegen die slap hangende bladeren. Trouwens, kan ook dat ik dit graag wil geloven, want mijn ficus ziet er treurig uit…
Kun je dat zelf testen?
Misschien een beetje, al is het geen keiharde wetenschap — tenzij je een microscoop in de schuur hebt staan. Maar: je kunt mycorrhiza-schimmels kopen (vraag gewoon even bij Intratuin) en mengen door je tuin- of potgrond. In ons buurtappje wisselden we vorig weekend tips uit: meer schimmels leverde volgens sommige buren stevigere tomaatjes op. Hoewel – anderen zweerden dat slakken daar juist ook gek op zijn. Het blijft zoeken.
De toekomst: underground internet voor iedereen?
Nu wordt gespeculeerd — ja, zelfs de universiteit Wageningen — dat dit ‘Wood Wide Web’ klimaatstress, ziekten en zelfs monoculturen kan helpen verslaan. Maar werkt het overal even goed? Geen idee. De helft van de experts lijkt het te geloven, de andere helft houdt het bij sceptisch gegniffel tijdens vakcongressen. in ieder geval: de belangstelling groeit — en met een reden, denk ik. Het is gewoon té fascinerend.
Kortom…
De plantenwereld is stiekem veel socialer dan we dachten. Dus de volgende keer als je over het gras loopt of een zaadje plant — denk even aan het ondergrondse netwerk dat daar actief is. misschien werkt het niet altijd spectaculair, maar het idee alleen al maakt die wandeling net iets leuker.
Heb jij zelf wilde experimenten met planten gehad? Of geloof je het allemaal pas als je het ziet? Deel vooral je ervaringen — altijd leuk om mede-groengekkies te lezen!
