De afgelopen week hoorde ik in ons tech-team appje ineens: “Heeft iemand GPS-glitches, of ligt het nou aan m’n telefoon?” Eerst dacht ik aan een typisch Amsterdamse storing — je weet wel, brug open, tram vertraagd, telefoon opnieuw opstarten. Maar nee: dat probleem bleek veel groter. Een ruimte-expert — professor Jasper de Vries van de TU Delft, als we de NOS mogen geloven — waarschuwde deze maand voor een planetaire uitlijning die de GPS-systemen op aarde flink kan verstoren. Klinkt als sciencefiction, maar het is nu dus ineens actueel. Maar hoe werkt dat nou precies?
Wat is zo’n planetaire uitlijning eigenlijk?
Misschien vraagt u zich af: is dit hetzelfde als die fancy sterrenschare die astrologieliefhebbers zo graag in hun Insta-stories delen? Niet helemaal. een planetaire uitlijning betekent dat meerdere planeten in ons zonnestelsel min of meer op één lijn staan ten opzichte van de zon. Het is zeldzaam genoeg dat zelfs ruimte-fans er een beetje opgewonden van raken, maar volgens NASA schuiven begin juli een aantal zwaargewichten — Mars, Jupiter, Saturnus — precies zo dat hun gezamenlijke zwaartekracht effect kan hebben tot vér buiten hun eigen omloopbaan.
Waarom zou je GPS hier last van hebben?
Oke, hier wordt het technisch — maar ik hou het kort. GPS, zoals jij en ik elke dag gebruiken (van hardlopen in het Vondelpark tot navigeren naar een cafeetje in Utrecht), werkt via een netwerk van satellieten. Die dingen sturen gigantisch precieze tijdsignalen naar beneden, zodat je smartphone kan berekenen waar je bent. Maar als de zwaartekracht van meerdere planeten samenkomt, kan dat de baan of zelfs het subtiele interne klokje van zo’n satelliet heel licht veranderen. Een paar milliseconden afwijking — en Google Maps stuurt je ineens een gracht te vroeg linksaf. Mijn collega heeft vorige maand nog zijn elektrische fiets geparkeerd op basis van zo’n dubieuze aanwijzing en was ‘m bijna kwijt.
Wat zeggen de experts? En wat merken wij er echt van?
Volgens professor de Vries liggen de risico’s vooral bij fijngevoelige toepassingen: drones die landbouwvelden besproeien, logistiek voor scheepvaart, of de taxi die je bestelde in Den Haag. “Grote kans dat gewone smartphonegebruikers het niet direct merken, maar bij grote drukte of slecht weer kan je ineens onnauwkeurige routes krijgen,” aldus zijn interview. Mijn buurman — werkt bij Schiphol, al twintig jaar — vertelde dat ze elk scenario nu dubbeldik simuleren. “Niemand wil dat een vliegtuig ineens op de verkeerde taxibaan staat.” Toch verwacht hij vooral lichte storing, geen complete chaos. hoewel… liever voorbereid zijn, zei hij erachteraan.
Hoe kun je je wapenen tegen GPS-storingen?
- Zorg dat je maps offline beschikbaar zijn. Suf advies misschien, maar toen mijn data vorige zomer platlag in Zeeland, bedankte ik mezelf dat ik een ouderwetse routekaart had gedownload.
- Let de komende weken op nieuws van KNMI en lokale vervoerders — zij melden storingen soms sneller dan Google zelf.
- Gebruik je GPS voor werk? Informeer je klanten of collega’s, vooral als je vaste routes rijdt. Mijn bezorger zegt altijd: “Extra appje sturen kan geen kwaad, als de Uber toch niet komt.”
- Weet dat de storing waarschijnlijk tijdelijk is — na 5–7 dagen zou het ergste wel weer voorbij moeten zijn. Maar voorzichtigheid kan geen kwaad, zeker als je op het water zit of in onbekende steden rijdt.
Plan B: soms gewoon ouderwets navigeren…
Vreemd eigenlijk — vroeger luisterden we naar autoradio’s voor filemeldingen, nu checken we één app voor alles. Toch is het idee om weer even je omgeving te lezen of een stadsplattegrond te nemen niet zo gek als het klinkt. Mijn moeder roept het áltijd: “Kijk gewoon naar straatnaambordjes!” Moeilijk, ja, maar soms werkt het nog beter dan satelliet-techniek.
In het kort: die planetaire uitlijning is geen doemscenario, maar wel een kans om kritisch te kijken naar hoeveel we op technologie vertrouwen. misschien werkt alles feilloos — misschien ga je even ouderwets verdwalen. Dat heeft soms z’n charme ook. In ieder geval: deel je eigen ervaringen of tips hieronder. Ben benieuwd of de uitlijning in jouw straat ook chaos brengt… of dat het gewoon dinsdag is, zoals altijd.
