Wist je dat één simpele gewoonte — waar we bijna allemaal schuldig aan zijn — je geheugen stiekem langzaam kapotmaakt? Psychologen slaan alarm. In onze haastige samenleving vol pushnotificaties en afleidingen moffelen we het weg, maar ondertussen… De gevolgen zijn merkbaarder dan je denkt. En nee, dit is geen paniekzaaierij (hoewel mijn moeder zou zeggen: “je zult het ooit merken als je ouder wordt”).
De gewoonte die je hersenen saboteert zonder dat je het doorhebt
We praten over: multitasken. Op papier klinkt het handig — met één hand appen, met de andere koffie pakken, ondertussen het nieuws verslinden. Maar psychologen uit Rotterdam tot Groningen roepen: stoppen! Recent onderzoek van de Universiteit Utrecht bevestigt trouwens wat ik de afgelopen maanden al voelde: herinneringen blijven simpelweg slechter hangen als je constant schakelt.
In het kort: elke keer als je wisselt tussen taken, slokt je brein extra energie op. Het werkt eigenlijk als een slechte software-update; je geheugen krijgt te weinig tijd om informatie ‘op te slaan’. Collega vertelde laatst dat hij zelfs verjaardagen vergat — en dat voor een Groninger, waar familie alles is.
Hoe herken je geheugenproblemen door dagelijkse multitask-gewoonten?
- Je leest een pagina en beseft daarna dat je geen idee hebt wat er stond
- Je vergeet waar je je fiets hebt geparkeerd bij het station (héél herkenbaar in Utrecht…)
- Je grijpt steeds vaker naar je boodschappenlijstje — zelfs voor dingen die je dagelijks koopt
- Gesprekken worden een waas: “Wait, wat zei je net?”
Persoonlijk viel het me drie maanden geleden tijdens een Zoom-overleg ineens op dat ik de helft had gemist. Ik was alleen even bezig met een bol.com bestelling tussendoor… ja, stom, maar blijkbaar doen veel mensen dit.
Waarom is multitasken zo funest voor je geheugen?
Volgens de Amsterdamse psycholoog Petra Deen (las ik laatst in NRC) gebruikt multitasken hetzelfde stukje hersenen steeds opnieuw. Daardoor raken neurale circuits overbelast, een beetje zoals een stopcontact waar je te veel stekkers in propt – kortsluiting. In de praktijk betekent dat: je onthoudt minder, je raakt sneller moe en simpele info glipt zo door je handen.
Wat ik gisteren nog hoorde in ons kantoor-chat: mensen die hun telefoon altijd op de tafel hebben liggen, herinneren zich 20% minder van wat ze lezen. Of dat nu precies klopt – daar twijfel ik soms aan – toch merk ik zelf verschil sinds ik ‘m wegleg.
Wat kun je doen om je geheugen te beschermen?
- Focus op één taak tegelijk. Klinkt suf. Werkt wel. Zet je telefoon even uit als je iets wilt onthouden.
- Pauzes zonder scherm. M’n buurvrouw uit Breda zweert bij een ommetje zonder mobiel. Helpt gek genoeg echt.
- Maak ‘to-dolijsten’ op papier. Fysiek opschrijven helpt bij actief onthouden, blijkt uit een recent TNO-rapport.
- Bedenk vaste routines. Bijvoorbeeld altijd je sleutels op dezelfde plek. Scheelt frustratie én hoofdpijn.
Natuurlijk, soms lukt dit gewoon niet— en dat is ook heel menselijk. De kunst is om er een beetje op te letten. Je hoeft echt niet meteen ‘digitaal detoxen’ op een Waddeneiland te plannen.
Kun je je geheugen herstellen als je minder multitaskt?
Wetenschappers zijn optimistisch: als je nu begint met minderen, herstellen je hersenen zich binnen een paar maanden. Niet bij iedereen exact even snel, volgens mijn collega uit Arnhem, maar de trend is duidelijk.
In het begin is het lastig, zeker als je gewend bent honderd dingen tegelijk te doen (zoals in de Randstad). Maar de winst? Je herinnert je meer, voelt je rustiger — en je vergeet minder verjaardagen.
Tot slot
Mijn advies: probeer eens één uur per dag bewust bezig te zijn met maar één taak. Sluit desnoods je e-mail, leg die telefoon weg, kijk wat het met je doet. Wie weet merk je na een week al verschil — of misschien valt het mee. Laat het vooral weten, ben heel benieuwd hoe anderen hiermee omgaan in ons multitask-landje.
In ieder geval: onthoud één ding — multitasken lijkt handig, maar op de lange termijn voedt het je vergeetachtigheid. In het dagelijks leven is focus het nieuwe goud… nou ja, zo voelt het voor mij. In ieder geval tot de volgende keer dat ik weer drie dingen tegelijk probeer te doen 🙂
