De kans is groot dat je vorige maand, starend over het strand van Scheveningen, niet eens dacht aan pinguïns. Toch klinkt het minder onwaarschijnlijk dan het lijkt: klimaatverandering zorgt wereldwijd voor bizarre veranderingen in het gedrag en leefgebied van dieren. Je zult het misschien niet geloven, maar in sommige visserijchats ging zelfs het gerucht dat iemand bij de wadden een zwart-witte vogel zag – “leek net een pinguïn, maar…” Nou ja, hoe zit dat eigenlijk?
Waarom komen er ineens ‘vreemde vogels’ deze kant op?
We weten allemaal dat het klimaat op de schop gaat. De temperaturen in de Noordzee zijn, volgens het KNMI, in de afgelopen dertig jaar met gemiddeld 1,5°C gestegen. Sommige soorten trekken hierdoor noordelijker of zuidelijker, op zoek naar koelere wateren of nieuwe prooien. Mijn buurman uit Den Helder zegt wel eens: “vroeger zag je alleen haring, nu zwemmen er ineens sardientjes tussen.”
Toch is het niet alleen vis dat richting Nederland komt. Ook zeevogels — aalscholvers, jan-van-genten — laten zich vaker bij onze kust zien. Die veranderingen zijn op zich al opvallend, maar een Zuidelijk halfrond-dier als de pinguïn? Dat klinkt echt als het begin van een slechte mop. Maar hoort het bij de realiteit van 2024?
Pinguïns in de Noordzee: feit of fabel?
Kort antwoord: nee, tot nu toe zijn er géén wilde pinguïns waargenomen in Nederland. In ieder geval niet door serieuze ornithologen — ik heb het nagevraagd bij een club in Texel. Af en toe spoelt er wel een verdwaalde pinguïn aan op een Brits strand, maar meestal bleek het dan om ontsnapte dieren uit dierentuinen te gaan (true story, gebeurde in Cornwall in 2017).
Maar—en hier begint het interessant te worden—klimaatverandering zorgt wel voor delerium onder andere vogelsoorten. Zo verschenen er de afgelopen jaren ineens papegaaiduikers en stormvogels bij onze kust, soorten die normaal véél noordelijker blijven. Dus, wie zegt dat pinguïns over tien jaar niet onverwacht meelopen in Zandvoort?
Dit gebeurt er nu aan de Nederlandse kust
- Opwarming: Door hogere watertemperaturen zoeken vissen, kwallen en zeevogels nieuwe routes — en komen dichter bij de Hollandse stranden.
- Exoten gespot: Denk aan Portugese oorlogsschepen, kleurrijke papegaaiduikers en zelfs een toevallige walrus bij Harlingen (dat stond pas geleden nog in de krant… beetje surrealistisch beeld).
- Meer verandering op komst: Volgens onderzoekers van Wageningen UR kunnen we de komende jaren nóg meer ongebruikelijke bezoekers verwachten.
dus wie weet, misschien krijgen we ooit die pinguïn. Tot die tijd blijft het vooral speculeren aan de keukentafel — “Zag jij dat ook gisteren bij Katwijk, zo’n rare vogel?” — en ondertussen hopen dat het bij vriendelijke gasten blijft.
Wat kun je doen als je iets bijzonders ziet?
- Foto maken! Liefst met je mobiel — apps als ObsIdentify werken verrassend goed.
- Doorgeven aan Waarneming.nl of de Vogelbescherming. (Laatst meldde mijn collega een zeearend, compleet met selfie. Mooi archiefstuk.)
- Niet meteen panikeren — dieren dwalen vaker, het betekent niet direct dat alles ‘fout’ gaat.
Sidenote: mocht je echt een pinguïn zien, bel even snel Artis. Waarschijnlijk missen ze ‘m daar…
Zijn deze veranderingen blijvend?
Misschien wel. Misschien niet. Biologen waarschuwen dat het huidige tempo van verandering ongekend is — soorten trekken sneller rond dan ooit, sommige verdwijnen zelfs. Veel hangt af van klimaatbeleid, vissersregulatie, onze eigen keuzes. Ik geloof graag dat we kunnen bijsturen, al denk ik soms: de natuur doet toch wat ‘ie wil. In ieder geval mogen we best toetreden tot de club van alerte strandwandelaars. Wie weet sta jij straks op het nieuws met de foto van de eerste echte Noordzeepinguïn…
In het kort: let op je omgeving, houd je telefoon in de aanslag en bespreek je vondsten — in de groepschat of aan het koffieapparaat. De Noordzee zit vol verrassingen, zeker sinds het klimaat zijn eigen plan trekt. In ons kleine kikkerlandje is nog nooit iets echt saai gebleven…
Ben jij een fanatieke vogelspotter? Of sceptisch over die geruchten? Deel je ervaringen hieronder of stuur eens een foto — dat vinden we leuk.
