De situatie aan de grens en de toegenomen migratie
Op vrijdag kondigde de Peruaanse president José Jerí aan dat zijn regering een noodtoestand zou uitroepen langs de zuidelijke grens van het land. Daarnaast zal er meer gewapend personeel worden ingezet in het gebied. Aanleiding daarvoor is een grote toestroom van Venezolaanse migranten die noordwaarts trekken vanuit Chili, waar tijdens een moeilijke presidentsverkiezingscampagne een sterke anti-immigratiedruk is ontstaan.
Al geruime tijd reizen honderdduizenden migranten door Zuid-Amerika op zoek naar betere kansen of ontvluchten ze crises in hun thuislanden. Veel van deze migranten, vooral Venezolanen die hun land verlieten vanwege economische instabiliteit en autoritair bewind, zoeken in Chili een nieuw leven. Nu lijken er echter meer migranten die de andere kant op gaan. Chili bereidt zich voor om zijn houding tegenover immigratie te verschärfen.
Politieke spanningen en recente gebeurtenissen
De campagne voor de presidentsverkiezingsrunoff op 14 december wordt beïnvloed door de toenemende controverse over immigratie. De ultraconservatieve kanselier José Antonio Kast, de favoriet om te winnen, heeft zijn campagne gebaseerd op angst voor Venezolaanse migranten en de stijging van georganiseerde misdaad. Vorige week filmde hij een campagnevideo bij de poreuze, desert-achtige grens tussen Chili en Peru, waarin hij migranten zonder officiële status waarschuwde om het land te verlaten zolang dat nog mogelijk is.
In de advertentie zei Kast dat migranten 111 dagen hadden om vrijwillig Chili te verlaten, verwijzend naar de datum van de overheveling van de huidige linkse president Gabriel Boric. Hij waarschuwde dat degenen die dat niet doen, zullen worden tegengehouden, gearresteerd en uitgezet, met alleen hun kleding als bezit.
Reacties en gevolgen van politieke retoriek
Al snel verschenen in de Peruaanse media beelden van migrantenfamilies die Noordwaarts vluchtten, hun bezittingen in backpacks en vuilniszakken. Jerí reisde kort daarna naar de grensregio, voerde inspecties uit en stuurde extra militairen ter versterking van de veiligheidsoperaties.
In grenssteden aan de Chileense kant meldden bewoners dat de chaos toenam en dat grote groepen migranten, die Chile verlieten zonder toestemming om in Peru te mogen, vastzaten in een soort limbo. Op vrijdag besloot Jerí zijn kabinet bijeen te roepen en een noodtoestand af te kondigen in de regio.
Onzekerheid over de migrantenstroom en politieke controverse
Het is nog onduidelijk hoeveel migranten daadwerkelijk Chili verlaten als gevolg van de dreigementen van Kast en de toenemende xenofobie in het Zuid-Amerikaanse land, dat bekendstaat voor een bevolking van ongeveer 18,5 miljoen mensen. Kast plaatste vrijdag een nieuwe video waarin hij zijn waarschuwing herhaalt en Boric oproept in te grijpen. De Peruaanse minister van Buitenlandse Zaken, Hugo de Zela, verwierp zijn opmerkingen en stelde dat een presidentskandidaat niet namens de Chileense regering kan spreken.
Toen gevraagd werd naar de invloed van Kast’s campagne op de migratiestroom, reageerde de Chileense minister van Veiligheid, Luis Cordero, dat “retoriek soms gevolgen kan hebben”. Hij benadrukte dat “mensen niet gebruikt mogen worden als middel om controverses te creëren voor de verkiezingen” en dat het belangrijkste doel is om een humanitaire crisis te voorkomen.
