Het afsluiten van de Turkije-reis
Op zaterdag 29 november 2025 beëindigde paus Leo XIV zijn bezoek aan Turkije, waar hij deel had genomen aan verschillende religieuze ceremonies in Istanbul. Hij leidde een doxologie in de Patriarchale Kerk van Sint-Joris en bezocht de Volkswagen Arena voor een mis. Tijdens deze activiteiten werden beelden vastgelegd van zijn deelname aan de liturgische diensten samen met de oecumenische patriarch Bartholomeus I, de spirituele leider van de wereldwijde Orthodoxe christenen.
Na de ceremonies ondertekenden de paus en de patriarch een gezamenlijke verklaring in het Ecumenisch Patriarchaat, wat symbolisch was voor de intentie tot dialoog en samenwerking binnen de christelijke gemeenschappen in de regio.
Toespraak en toekomstplannen
Volgens berichten uit Istanbul heeft paus Leo XIV tijdens zijn eerste apostolische reis benadrukt dat zijn bezoek plaatsvindt op een uiterst moeilijke periode voor Turkije en de bredere regio. Hij wilde een boodschap van hoop en bemoediging overbrengen aan de lokale en regionale gemeenschappen. Zijn aanwezigheid werd gezien als een teken dat de situatie niet vergeten wordt en dat er nog steeds aandacht is voor de problemen waarmee de regio geconfronteerd wordt.
De reis naar Libanon en de context
Toen de paus op zondag 1 december 2025 zijn bezoek aan Turkije afrondde, vertrok hij naar Libanon. Het kleine mediterrane land bevindt zich op een kritiek punt na jaren van crisissituaties. De paus wilde daar hoop brengen aan een lijdende bevolking en de lokale christelijke gemeenschappen versterken. Zijn bezoek in Libanon viel samen met een periode van grote onzekerheid, waarin het land te kampen had met economisch verval, politieke instabiliteit en herhaalde conflicten.
In Istanbul had de paus onder andere gebeden in de Armeense Apostolische kathedraal en een eucharistieviering bijgewoond samen met Bartholomeus I, om de banden tussen de verschillende christelijke tradities te versterken. Het bezoek was onder meer geïnspireerd door een uitnodiging om een belangrijke christelijke mijlpaal te herdenken, wat de reis initieerde.
De situatie in Libanon
De situatie in Libanon kenmerkt zich door een reeks van crises, waaronder de implosie van de banksector en de val van de munt in 2019, wat resulteerde in het verdwijnen van spaargelden en tekorten aan essentiële goederen zoals elektriciteit, brandstof en medicijnen. In 2020 werd een grote explosie veroorzaakt door de onjuiste opslag van ammoniumnitraat in de haven van Beiroet. Deze aanslag kostte 218 mensen het leven, terwijl duizenden gewond raakten en de schade in de miljarden dollars liep.
Op de laatste dag van zijn bezoek – 2 december – brengt de paus tijd door met gebed op de plek van de explosie en ontmoet hij slachtoffers. Er is grote publieke verontwaardiging over het gebrek aan verantwoording door de overheid, ondanks de jarenlange onderzoeken die tot op heden geen officiële straf hebben opgeleverd. De verwachting is dat paus Leo druk zal uitoefenen op de politieke klasse om gerechtigheid te eisen.
De binnenlandse en regionale spanningen
De reis valt samen met voortdurende conflicten, waaronder het escaleren van de oorlog tussen Hezbollah en Israël sinds 2023. Ondanks een op Amerikaans initiatief gebaseerd staakt-het-vuren blijven de spanningen hoog, met regelmatige Israëlische luchtaanvallen en angst voor een hernieuwde grootschalige oorlog.
Hezbollah, een sjiitische militante beweging, heeft de paus opgeroepen om haar “afwijzing van onrecht en agressie” te uiten, nadrukkelijk refererend aan de Israëlische aanvallen. Tegelijkertijd onderhouden sommige christelijke politieke groepen, zoals de Libanese Vrije Patriottische Beweging, banden met Hezbollah. Aan de andere kant staan partijen als de Libanese Strijders, de grootste christelijke fractie in het parlement, die Hezbollah kritisch benaderen en verwijten dat de groep het land in oorlog heeft gestort.
De situatie in Syrië en de reactie van christenen
In buurland Syrië zijn honderden duizenden christenen gevlucht sinds het begin van de burgeroorlog twaalf jaar geleden. De voormalige autocratische leider Bashar al-Assad werd in december 2022 afgezet na een offensief van islamistische rebellen. Recente gebeurtenissen omvatten sectarisch geweld en aanslagen op religieuze minderheden, zoals een zelfmoordaanslag op een kerk in Damascus in juni.
Een delegatie van ongeveer 300 Syrische christenen, geleid door een Grieks-Melkitsch priester, reist naar Libanon om paus Leo te ontmoeten. Zij uitten hun hoop dat de paus hen in deze moeilijke tijden steun kan bieden en hen gerust kan stellen over de toekomst, vergelijkbaar met zijn bezoek aan Libanon.
Conclusie
De paus bezoekt een gebied dat geconfronteerd wordt met uitgebreide politieke, economische en veiligheidsuitdagingen. Zijn reizen benadrukken de voortdurende noodzaak van dialoog, gerechtigheid en hoop voor de christelijke gemeenschappen in het Midden-Oosten, terwijl de regio zich blijft aanpassen aan een complex en vaak onvoorspelbaar landschap.
