Besluit overige maatregelen en stemmen
Op dinsdag heeft het parlement van Slowakije een regeringsplan goedgekeurd om een onafhankelijke instantie te ontmantelen die zich bezighoudt met de bescherming van personen die misstanden, zoals corruptie en andere criminele activiteiten, melden. Het overeengekomen voorstel werd gesteund door 78 parlementsleden uit de coalitie onder leiding van de populistische premier Robert Fico, in een vergadering van 150 zetels. Tegelijkertijd uitten critici uit binnen- en buitenland bezwaar tegen het besluit.
Reacties van critici en autoriteiten
De oppositie, de procureur-generaal van Slowakije, de Europese Unie en diverse internationale en lokale ngo’s die zich inzetten tegen corruptie, uitten hun bezorgdheid over de geplande veranderingen. Ook president Peter Pellegrini, meestal een bondgenoot van Fico, gaf aan dat hij met enige terughoudendheid naar het plan kijkt. Hoewel hij het wetsvoorstel moet ondertekenen om het in wet te laten gaan, beschikt de regering over een meerderheid in het parlement om een eventuele veto van Pellegrini te passeren.
Veranderingen in de bescherming voor klokkenluiders
De organisatie die de bescherming van klokkenluiders verzorgt, verklaarde in een verklaring dat de bescherming en het vertrouwen van de bevolking in het systeem sterk zullen afnemen. Deze instantie, opgericht in 2021 onder EU-regels, werd volgens de regering misbruikt voor politieke doeleinden. De nieuwe wetgeving zou de mogelijkheid bieden om de bescherming, verleend onder eerdere wetregels, te annuleren en herhaalde beoordelingen van de bescherming toe te staan op verzoek van werkgevers.
Versneld wetgevingsproces en jurisprudentie
De coalitie gebruikt een versnelde procedure in het parlement, waardoor de wet niet werd onderworpen aan de gebruikelijke beoordeling door experts en andere betrokken partijen. De tijd voor parlementaire debatten werd beperkt tot slechts enkele uren.
Michal Šimečka, leider van de oppositiepartij Progressieve Slowakije, verklaarde dat dit een aanval op de rechtsstaat is. Hij kondigde aan dat zijn partij de wetswijzigingen zal voorleggen aan het constitutioneel hof voor beoordeling.
Politieke context en publieke reacties
Robert Fico wordt al lange tijd als een controversieel figuur beschouwd. Zijn critici beweren dat onder zijn leiding Slowakije de koers heeft gevolgd die vergelijkbaar is met die van Hongarije onder premier Viktor Orbán. Al duizenden Slowaken hebben herhaaldelijk gedemonstreerd in de hoofdstad en elders in het land vanwege Fico’s pro-Russische standpunten en andere beleidspunten.
