Heb je ooit midden in een zin gestaan en ineens… foetsie, je bent kwijt wat je wilde zeggen? Het overkomt ons allemaal, maar bij vrouwen lijkt het geheugen soms nét even wankeler – vooral als je denkt dat stress of leeftijd de boosdoener is. Spoiler: dat is niet altijd waar. De afgelopen week viel me bij vriendinnenborrel weer op hoe vaak dit onder vrouwen ter sprake komt. Dus dook ik erin, mét frisse Rotterdamse nieuwsgierigheid.
Is leeftijd de grote boeman?
De meeste mensen denken dat vergeetachtigheid bijna automatisch met de jaren komt. Natuurlijk, ouder worden doet wat met je brein — maar het is verrassend hoe vaak leeftijd slechts een van de vele factoren is. Een arts bij het Leids Universitair Medisch Centrum vertelde dat vrouwen tussen 40 en 60 vaker klagen over ‘hersenmist’. Dit hoeft echter niet alleen met gegevens op je paspoort te maken te hebben.
Stress: wel een rol, maar niet de hele film
Stress is vaak de eerste verdachte. Mijn collega Anouk zweert erbij dat ze na een stressvolle deadline letterlijk haar sleutels overal laat slingeren. Ja, stress beïnvloedt het korte-termijngeheugen (overigens bij iedereen), maar recent onderzoek van Radboud Universiteit toont aan dat andere oorzaken net zo’n grote rol kunnen spelen. Zoals slaaptekort — wie had dat gedacht, als ik kijk naar mijn eigen avonden…
De échte boosdoener: hormonale schommelingen
Wat écht opvallend is: hormonale schommelingen pakken het geheugen harder aan dan menigeen beseft. Tijdens de overgang (menopauze) gebeurt er onder de motorkap van het vrouwenlijf van alles. Estrogeen — ja, dat is dat ene hormoon waar je moeder, je oma én je huisarts ineens over beginnen — speelt een sleutelrol bij het verwerken en opslaan van herinneringen. Zakt het, dan zie je soms meer ‘wolkjes’ in je hoofd.
Een vriendin uit Den Haag vertelde laatst dat ze maandenlang dacht dat ze beginnende dementie had, terwijl het puur overgang bleek. Medische feit: ruim 60% van de vrouwen in de overgang ervaart tijdelijke geheugenproblemen. Het is dus niet ‘tussen je oren’.
Andere stoorzenders die je misschien over het hoofd ziet
- Minder slaap: Je brein ruimt tijdens je nachtrust op. Te weinig slaap = rommelige info.
- Tekort aan B12 of ijzer: Vooral bij vegetariërs niet ongewoon — denk aan supplementen.
- Te veel op je bord: Multitasken klinkt efficiënt, maar maakt je memory veel slordiger.
- Medicatie: Pijnstillers, antidepressiva en zelfs gewone antihistamines kunnen geheugen ondermijnen.
Hoe houd je je geheugen scherp? Mijn beproefde tips
- Voldoende bewegen — zelfs een dagelijkse wandeling helpt al. Mijn buurvrouw zegt dat haar ochtendrondje door het Vondelpark goud waard is.
- Blijf leren — nieuwe dingen proberen (cursussen, taal-apps of zelfs puzzelen) houdt je grijze massa fit.
- Praat erover — in je vriendinnen-app, bij de huisarts, met je partner. Soms geeft een buitenstaander net dat zetje richting oplossing.
- Let op voeding — noten, vette vis, volkoren producten: het helpt. Maar ja, af en toe friet moet kunnen, toch?
- Slaap! — ik weet, makkelijker gezegd dan gedaan. Maar zonder voldoende nachtrust werkt het brein als stroop.
Dus… ligt het aan jou?
Als je jezelf herkent in die kleine gatenkaas-momenten – wees mild voor jezelf. Het hangt zelden aan één factor. En hoewel ik geen dokter ben, geloof ik dat praten met bekenden of een zorgverlener vaak meer inzicht geeft dan nog een online test doen. Misschien is het gewoon zo’n periode, of misschien is er iets fysieks aan de hand — beide zijn oké.
In elk geval: het ligt dus niet (altijd) aan stress of leeftijd. Hormonale schommelingen mag je best als serieuze factor naar voren schuiven. In het café, op je werk, bij je huisarts. Misschien heb ik het mis, maar in mijn ervaring brengt dat al wat ontspanning. In ieder geval: deel jouw ervaring hieronder, want dit is een onderwerp waar we samen veel wijzer van worden.
