Inauguratie van de nieuwe coalitie
Op maandag is een nieuwe coalitieregering in Tsjechië van start gegaan, onder leiding van de populistische miljardair Andrej Babiš. De regering heeft zich ten doel gesteld het land weg te leiden van zijn steun aan Oekraïne en om enkele kernbeleidspunten van de Europese Unie af te wijzen. President Petr Pavel heeft het kabinet ingezworen op het Kasteel van Praag, waarmee een einde kwam aan de pro-westerse coalitie onder voormalig premier Petr Fiala. Deze vorige coalitie was bekend als een sterke voorstander van Oekraïne en had het land opengezet voor honderdduizenden Oekraïense vluchtelingen.
De politieke achtergrond en samenstelling
Andrej Babiš is eerder premier geweest in twee kabinetten van 2017 tot 2021. Zijn politieke beweging, ANO (ja), behaalde grote successen bij de verkiezingen in oktober en sloot een meerderheidscoalitie met twee kleinere partijen: de anti-migrantenpartij Vrijheid en Directe Democratie en de rechtse motorrijders voor zichzelf. Deze partijen, die alle drie bewondering uitdrukken voor de Amerikaanse president Donald Trump, vormen samen een kabinet van zestien leden. ANO heeft acht functies, inclusief het premierschap. De Motormannen bezetten vier posities en de Vrijheidspartij drie.
Veranderingen in binnen- en buitenlandbeleid
De terugkeer van Babiš en zijn nieuwe coalitie maken een fundamentele herziening van het buitenlandse en binnenlandse beleid van het land mogelijk. Babiš lijkt zich te positioneren naast leiders als Viktor Orbán van Hongarije en Robert Fico van Slowakije, die beiden hebben geweigerd militaire hulp aan Oekraïne te verlenen en zich tegen EU-sancties tegen Rusland uitspreken.
Babiš heeft geweigerd zijn land financiële steun te geven aan Oekraïne of garanties voor EU-leningen, als reactie op de Russische invasie. Eerder sloot hij zich vorig jaar aan bij Orbán in een alliantie in het Europees Parlement, de “Patriots for Europe,” die zich richt op het vertegenwoordigen van uiterst-rechtse groepen. Daarvoor was hij lid van de liberale Renew-groep.
Potentiële koerswijzigingen en binnenlandse plannen
Babiš suggereert dat zijn regering een Tsjechisch initiatief zal beëindigen dat dit jaar nog ongeveer 1,8 miljoen broodnodige artillerieschotten voor Oekraïne op de markt buiten de EU heeft weten te verkrijgen. Daarnaast wil de Vrijheidspartij de toekomst van Tsjechen in de EU en NATO in twijfel trekken en is voornemens om de meeste van de 380.000 Oekraïense vluchtelingen terug te sturen. Volgens de partij vormt Rusland geen bedreiging en wordt propagandawerk herhaald door haar leden.
De Motormannen, die nauwe banden onderhouden met voormalig eurosceptisch president Václav Klaus, verworpen onder meer de EU Green Deal en pleiten voor heropleving van kolen en het herstellen van betrekkingen met Slowakije, Hongarije en Polen, in een informele groep bekend als V4. Deze groep heeft echter weinig actieve samenwerking vanwege uiteenlopende meningen over de Russische oorlog in Oekraïne.
De nieuwe regering heeft toegezegd een plan te presenteren om de elektriciteitsprijzen te verminderen, de pensioenhervorming terug te draaien en het financieringsmodel van de publieke radio en televisie te veranderen, maatregelen die volgens critici de media onder overheidscontrole zouden brengen.
