Wist je dat er in Nederland een eeuwenoud bouwwerk staat waar niemand echt het fijne van weet? Archeologen breken zich er al jaren hun hoofd over. het gaat niet om een hunebed — die kennen we allemaal wel van schoolreisjes met regenjassen en laarzen. Dit monument stelt ons echt voor een raadsel. Geen runen, geen Latijnse inscripties, zelfs geen duidelijke sporen van bewoning — maar het is overduidelijk door mensenhanden gebouwd. Niet door Vikingen, niet door Romeinen… Maar door wie dan wél?
Midden in het bos, plots een raadsel
Als je vorig jaar nog door de bossen bij Nijmegen dwaalde — misschien met de hond, of tijdens zo’n spontane wandeling die je op een zondagmiddag extra ver laat uitlopen — stond je er ineens voor: een cirkel van dikke stenen, deels overgroeid met mos. M’n collega vertelde erover aan de lunchtafel, dacht eerst aan een ‘soort oud barbecue-plateau van scoutingclubs’. Maar nee, een snelle check op Google leverde geen kampvuurverhalen op, wél artikelen van universiteitsarcheologen vol vraagtekens.
De structuur lijkt op niks wat we in ons geschiedenisboek zagen. geen grafheuvel, geen typisch Germaanse paalwoning. Ook de ligging is raar — niet direct bij een rivier of handelsroute, maar verscholen, bijna verstopt. En de stenen: sommige uit de Ardennen, andere juist lokaal. Waarom zo’n moeite doen? En is het wel afgemaakt, vraag ik me af. Misschien gewoon halverwege gestopt?
Wie heeft het gebouwd? Te weinig antwoorden, wel veel theorieën
In lokale WhatsApp-groepen schieten de theorieën alle kanten op. Een amateur-historicus uit Arnhem denkt aan een ‘riteplaats’ van een vergeten stam, anderen vermoeden dat het een middeleeuws grensmonument was. Mijn buurman zweert dat zijn overgrootopa ooit zei dat ‘de Friezen ook wel wat konden’ — maar eerlijk, dat kon hij ook over kaas zeggen.
Universitaire archeologen van de Radboud Universiteit benoemen opvallend weinig Romeinse vondsten bij het monument — echt opvallend, want Nijmegen staat vol Romeinse restanten. De kans dat het iets ‘onbeschreven’ is uit de late IJzertijd groeit zo met de dag.
Waarom raakt dit mensen zo?
Eerlijk: ik vind het soms overdreven mysterieus. Maar tijdens mijn laatste wandeling daar — januari, wind tegen, niet eens m’n beste dag — stonden er ineens drie mensen foto’s te nemen. De een sprak over energieplekken, de ander over heilige rituelen. Misschien speelt het onbekende ons gewoon graag parten: we willen begrijpen wie hier leefden, waarom ze stenen ronddroegen zo ver van huis. Elk mysterieus overblijfsel in Nederland, hoe klein ook, raakt aan ons eigen verlangen om ‘te horen wat het verhaal was’.
En ja, wie weet is het gewoon een stel stenen zonder legendarische achtergrond. Toch voelt het bijzonder. Misschien willen we gewoon geloven dat ons platte land óók verborgen schatten kent — iets wat Hollywood nooit echt kon verfilmen. Of misschien ben ik te nuchter, dat kan ook.
Kun je het zelf bezoeken? Ja — en neem een thermoskan mee
- Het monument ligt net ten zuiden van Nijmegen, op een kwartiertje fietsen van het centrum (navigeren op ‘onbekende steenkring’ — ja, dat staat echt op Google Maps sinds 2022).
- Parkeer bij de plas, loop via het bospad. Je ziet vanzelf de onregelmatige cirkel met uitgesleten plekken in het gras — ik weet niet of het door festivals of schapen komt, trouwens.
- Let op: geen borden, weinig uitleg, soms modderig. Gewoon eigen nieuwsgierigheid en wandelschoenen meenemen.
Denk erover na: duizenden jaren geleden, zonder onze smartphones, bouwde iemand actief iets wat ons nog steeds laat raden. Misschien is dát wel het enige, echte mysterie hier…
Wat denk jij: middeleeuwse grap, prehistorisch ritueel of gewoon toevalstreffer?
In ieder geval blijft het boeiend. Als je er laatst nog geweest bent — of een betere theorie hebt dan ‘vergeten scouts’ — deel het hieronder. Altijd benieuwd naar de verhalen van anderen… In het ergste geval is het gewoon weer een goed excuus voor een zondagse wandeling. Nou ja, zo voelt het vaak.
