Stel je voor: je bent nog niet grijs, hebt prima geheugen, maar je merkt — je snapt ineens TikTok echt niet. Of dat de nieuwste functies van je smartphone vooral verwarring oproepen, in plaats van enthousiasme. Geloof het of niet, maar het ligt niet alleen aan ‘achterlopende’ interesse. Op je veertigste gebeurt er daadwerkelijk iets met je brein. Is dat goed of slecht? Nou ja, dat ligt eraan.
Je brein na je veertigste: niet trager, maar anders
De afgelopen maanden merkte ik het zelf: mijn collega’s onder de dertig vlogen door nieuwe apps. “Probeer even BeReal, is leuk!” — riep een stagiair. Ik keek vijf minuten naar het scherm en dacht eerlijk: ik zie het nut niet. Blijkt, helemaal niet zo gek. Na je 40e veranderen je hersenen namelijk hun focus. Je raakt minder bedreven in het automatiseren van compleet nieuwe patronen, maar je wordt juist scherper in logisch redeneren, verbanden leggen en kritisch filteren — zeggen onderzoekers van de Universiteit van Groningen (wat google je soms een eind weg, hè).
Dat betekent niet dat je ‘op’ bent, maar je hersenen kiezen voor optimalisatie, niet maximalisatie. Je slaat sneller info over, tenzij het écht nuttig lijkt. Zie het als het verschil tussen vijf nieuwe koekjes proeven omdat je nieuwsgierig bent en alleen nog maar je favoriet kopen…
Waarom technologie juist ‘moeilijker’ voelt
In een vriendengroep (tussen Hilversum en Almere, lekker regionaal) merkten we: onder de veertig pakken mensen nieuwe gadgets aan als een spelletje — gewoon proberen, desnoods alles weer wissen. Wie ouder is, wil weten: “Waar is het voor? Wat levert het op?” Dat is niet ‘ouderwets’, maar juist een teken van rijpheid. Je brein zegt eigenlijk: ik heb al zoveel digitale rotzooi gezien, leg eerst eens uit waarom ik tijd moet investeren.
Aan de andere kant — eerlijk is eerlijk — soms lijkt het ook een beetje kortsluiting. Recent probeerde ik een smart-tv-app uit waarmee je je licht aanstuurt. Na vier pogingen gaf ik het op. Mijn dochter (16) zei alleen: “Jij doet te moeilijk, gewoon klikken.” Dat verschil in aanpak? Volledig te verklaren door die neuroplasticiteit die na je veertigste minder flexibel wordt. Misschien maar goed ook.
Praktische tips: zo blijf je bij zonder stress
- Maak technologie concreet. Stel jezelf bij elke nieuwe feature de vraag: heb ik hier dagelijks wat aan? Zo niet, skippen maar — mijn buurman (58) zweert erbij en blijft het overzicht houden.
- Leer samen. In onze buurt-WhatsApp delen we nieuwe trucs. Soms begrijp je het pas als iemand even meekijkt — of juist omdat je samen hardop lacht om de zoveelste ‘slimme’ deurbel.
- Blijf nieuwsgierig, maar wees selectief. Je hoeft niet alles bij te houden wat je vrienden ‘moeten proberen’. Misschien ben je al expert op het gebied dat er voor jou toe doet — dat is óók iets waard.
De kracht van het ‘oudere’ brein: meer dan relevant
Een opmerking die onlangs in ons werkoverleg viel: “We hebben jullie nuchterheid nodig naast al dat digitale geweld.” Niet alles wat nieuw is, is beter. Sterker nog, bedrijven in Amsterdam zoeken steeds vaker naar ‘ervaren blikken’ die patronen herkennen en lange termijn gevolgen inschatten. En dat is nou juist waar je na je veertigste excelleert.
Soms voelt het alsof je niet meer meekomt — maar in werkelijkheid verandert je rol. Je bent filter, niet een veertienjarige spons. Daar mag best wat trots op zijn. Of eigenlijk: misschien ben je niet te langzaam, maar de wereld draait gewoon soms te snel. In ieder geval… nu weet je dat het niet alleen een gevoel is, maar je brein dat zijn eigen route kiest.
En nu?
Geef jezelf de ruimte die nieuwe tech op jouw manier te leren. Of juist te negeren, als het niet je ding is. Zelf ben ik vorige week begonnen met een cursus AI, al snap ik er soms de ballen van — maar vooruitgang zit vaak in proberen zonder druk. Wat werkt voor jou? Deel je ervaring, want misschien hebben we allemaal wel een steuntje nodig als het weer eens tijd is voor een volgende update… Nou ja, jullie snappen me wel.
