Heb je je ooit afgevraagd waarom er zoveel mythes rond linkshandigheid bestaan? Linkshandigen – slechts 10% van de Nederlanders – worden al eeuwenlang met nieuwsgierigheid bekeken. Onlangs las ik dat linkshandigen langer leven, iets waar m’n collega op kantoor prompt om moest lachen: “Alleen als je de scharen ontwijkt!” Maar klopt het eigenlijk wel? En waarom blijft dit gerucht opduiken, vooral bij de koffieautomaat? Tijd om het uit te zoeken, want het antwoord is verrassender dan je denkt.
Waar komt het idee vandaan?
Begin jaren ‘90 verscheen er een Amerikaanse studie die stelde: linkshandigen overlijden elf jaar eerder dan rechtshandigen. Dat klinkt als iets uit een slechte film, maar de kranten – en zelfs mijn moeder – pikten het direct op. Toch bleek er een flinke adder onder het gras te zitten.
Het probleem: die studie keek simpelweg wie op dat moment leefde en welke hand ze gebruikten. Maar — en dit is best belangrijk — decennia terug werden linkshandigen op school streng “omgeschoold” naar rechts. Mijn oma vertelde nog dat ze letterlijk een liniaal op haar linkerhand kreeg als ze verkeerd schreef… Dus ja, de oudere generatie linkshandigen lijkt zeldzaam, maar dat zegt niets over hun levensduur. Ze waren er gewoon wel, maar werden niet meer als links geregistreerd.
Nieuw onderzoek, verse inzichten
Onlangs heeft de Universiteit van Amsterdam gekeken naar grote bevolkingsgroepen, over tientallen jaren. Hier kwam uit dat linkshandigen exact even oud worden als rechtshandigen. Geen magisch voordeel, geen doemscenario. Het echte mysterie: hoe hardnekkig zo’n fabeltje zich in onze cultuur kan nestelen.
In onze sportclub bleek trouwens dat bijna elke linkshandige aanvaller in zaalvoetbal opeens “extra slim” genoemd werd, omdat tegenstanders er last van hebben. Misschien zoeken we gewoon altijd reden om anders-zijn speciaal te maken – een soort “wij zijn de unieke 10%-club”. Hoewel dat op verjaardagen altijd voor een leuk gesprek zorgt, is het weinig wetenschappelijk.
Waarom voelt linkshandigheid dan toch zo ‘anders’?
Het leven als linkshandige – dat is een verhaal op zich. Op verjaardagen hoor ik verhalen over blikken soepopeners die onbruikbaar zijn, of het geklungel met pinautomaten. Mijn buurvrouw (zelf links) zegt altijd dat alleen pizzeria’s in Rotterdam fatsoenlijke linkshandige pizza-snijders verkopen. Echt waar, ik heb het laatst getest…
Wat blijkt? Juist deze kleine handicaps zorgen ervoor dat linkshandigen vaak creatiever en flexibeler zijn. Tenminste, dat zeggen psychologen, en ik merk het stiekem ook bij collega’s. Maar of ze langer leven? Daar lijkt niets op te wijzen — al kan een gezond wantrouwen tegenover rechtshandige keukenspullen geen kwaad.
Wat kun je hier nu mee (behalve opscheppen op een feestje)?
- Begrijp dat de meeste mythes over linkshandigen inmiddels achterhaald zijn
- Wees alert op ouderwetse studies waar niet werd gekeken naar cultuur en tijdsgeest
- Ben je zelf links? Er zijn inmiddels linkshandige scharen, mokken en notitieboeken — geloof me, dat scheelt een hoop geklungel
- Besef: anders zijn is gewoon normaal — en soms zelfs wel handig bij volleybal, volgens mijn sportmaat
Tot slot (want nu weten je buren het ook)
Kortom: het idee dat linkshandigen langer leven is een hardnekkige mythe. De wetenschap maakt er korte metten mee, maar wie weet — misschien heb jij daar thuis een voorbeeld dat alles weer tegenspreekt. In ieder geval kun je bij het volgende familiefeest het gesprek net wat interessanter maken. Of misschien heb ik toch ergens iets gemist… Nou ja, in elk geval weten we nu: links of rechts, uiteindelijk maakt het weinig uit. Deel vooral je eigen ervaringen hieronder — benieuwd!
