Wist je dat er één Nederlands waddeneiland is dat elke maand een beetje groter wordt? Niet door mensenhanden, maar gewoon door de natuur zelf. Terwijl Google Maps en zelfs de ANWB-kaarten hopeloos achterlopen, verandert het eiland rustig van vorm — en geen enkele kaart weet het nog bij te houden. Vorige week nog hoorde ik van mijn buurman: “Volgens de kaart loop je nu door het water, maar in het echt sta je al lang in het duin.”
Waar hebben we het over?
Misschien heb je het al geraden: we hebben het over Rottumeroog. Ja, dat eilandje helemaal in het noorden van Groningen. Vroeger dacht ik dat die strook zand nooit zou veranderen, maar nee — elke maand groeit Rottumeroog een stukje. Niet dramatisch, maar merkbaar. Volgens Rijkswaterstaat groeit het eiland met gemiddeld 3 tot 5 meter per maand (!) richting het oosten. Op papier lijkt het weinig, maar de vissers van Lauwersoog zeggen dat het in het echt “veel ernstiger” is.
Waarom groeit Rottumeroog eigenlijk?
Het klinkt een beetje als een natuurverschijnsel uit National Geographic, maar het heeft normale, Nederlandse oorzaken. Simpel gezegd schuiven zandbanken en slib door wind en getij steeds naar het eiland toe. Elk hoogwater slepen stromingen een beetje van de kust van Friesland en Groningen mee — en het plakt aan Rottumeroog vast. Geen wonder dat kaartenmakers niet kunnen bijhouden: volgens de Topografische Dienst zijn de metingen al na een paar weken niet meer actueel.
Twee jaar geleden was ik er met een excursie (ja, die mag je maar een paar keer per jaar doen, daar moet je echt geluk voor hebben). De gids liet ons toen op zijn GPS zien dat we “buiten” het eiland stonden, terwijl we gewoon droog stonden. Iedereen stond met verbazing te kijken — nou ja, ik ook.
Wat betekent dat voor jou?
- Kaarten en navigatie zijn onbetrouwbaar. Wil je een wandeling maken of een droge voeten-route volgen? Vertrouw Google Maps niet — volgens mensen in lokale Facebookgroepen leidt het je tegenwoordig het wad in. En geen grap: de Waddenunit heeft verschillende waarschuwingsborden moeten verplaatsen.
- Biodiversiteit verandert mee. Elke maand krijgen vogels, konijnen (ja, die zitten daar) en zelfs zeehonden wat meer ruimte. Volgens een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen zien ze dat sommige planten, die alleen op nieuw zand groeien, nu plots overal verschijnen.
- Bescherming van het eiland is onmogelijk. Rijkswaterstaat zegt zelf: “de Waddenzee leeft”. Ze kappen niet meer in ‘verdedigen tegen de zee’, maar laten alles zijn gang gaan. Wat vandaag duin is, kan over een half jaar weer zandplaat zijn.
Verandert dat onze kijk op Nederlandse eilanden?
Heel eerlijk: ik vond altijd dat de eilanden een soort ‘vaste waarde’ waren. Terschelling is Terschelling, Rottumeroog is Rottumeroog — maar blijkbaar is dat onzin. In een groepje wandelaars waar ik laatst meeliep, zei iemand: “volgend jaar is het misschien geen eiland meer, maar een zandbank aan het vasteland”. Ik ben er nog niet uit of dat nu mooi is of een beetje zorgwekkend…
wat ik hiermee bedoel — voor natuurliefhebbers is dit het bewijs dat onze kust nooit af is. Alles beweegt mee, alles groeit (of krimpt). En ja, voor kaartenmakers is het gewoon frustrerend werk.
Wat kun je zelf doen?
- Volg de officiële updates van Rijkswaterstaat of Staatsbosbeheer als je de eilanden bezoekt, vooral bij excursies.
- Check recente satellietbeelden (dat kan gewoon gratis online) — die zijn soms actueler dan welke papieren kaart dan ook.
- Wil je echt weten hoe het daar is? Praat met lokale vissers of wadlopers — die weten waar je wel en niet kunt lopen.
Tot slot
De kans is best groot dat de kaarten die je nu gebruikt, over een maand of twee alweer verouderd zijn. Toch blijft het fascinerend: elk bezoek aan Rottumeroog is een beetje als een expeditie in onbekend gebied. niet iedereen zal het spannend vinden — maar als je ooit de kans krijgt, loop gewoon en kijk waar je uitkomt. Wie weet sta je ineens op een plek die vorige maand nog zee was…
Heb jij ooit gemerkt dat het Nederlandse landschap zo snel verandert? Vertel het in de reacties — in ons buurtforum hebben ze het er elke week wel over. In ieder geval: neem je kaarten niet al te serieus, en geniet van de gekke, groeiende natuur op z’n Hollands.
