Wist je dat je hartslag veel meer vertelt over je gezondheid dan alleen hoe fit je bent? Volgens onderzoek van het UMCG checken steeds meer Nederlanders elke ochtend hun pols — en niet alleen hardlopers of gadgetfans. Mijn buurman (die voor geen goud zou gaan joggen) vertelde vorige maand zelfs dat hij zijn hartslag app nu dagelijks checkt, ‘voor de zekerheid’. Maar is een lage hartslag écht zo’n gouden ticket naar een langer leven, of zit het toch iets complexer?
Waarom je rusthartslag eigenlijk zo boeiend is
De meeste mensen kijken alleen naar hun hartslag als het te snel klopt. Maar artsen weten al jaren: een rusthartslag tussen de 50 en 60 slagen per minuut wijst meestal op een sterk en efficiënt hart. Alles boven de 80? Dan gaat bij menig huisarts toch de spreekwoordelijke wenkbrauw omhoog. In een groot Zweeds onderzoek onder ruim 70.000 mensen bleek: wie structureel boven de 75 zit, had tot wel 2 keer zoveel risico om eerder te overlijden aan hart- en vaatziekten.
Toch — even tussendoor — word je niet opeens steenkoud oud met een pols van 55. Mijn collega zei laatst nog: haar opa had altijd een rustige hartslag, maar stierf alsnog jong. Soms speelt erfelijkheid een grotere rol, of loop je rond met ‘verborgen’ stress (die je klokje niet direct toont). Dus blijf opletten, maar pin je er niet blind op…
Hoe je jouw hartslag (echt) goed meet
- Meteen na het wakker worden. Laat je niet misleiden door het cijfer na je koffietje of als je op je OV-fiets sprint.
- Zitten of liggen — niet staan. Anders tikt-ie sowieso hoger.
- Tel 30 seconden, verdubbel het getal. Of gebruik gewoon een smartwatch — alles mag, als je maar eerlijk telt.
Zelf vergat ik maandenlang consistent te meten. Pas toen ik de Notities-app gebruikte is het routine geworden. Nu heb ik een hele lijst met waardes — soms schrik je een beetje, meestal valt het reuze mee. Maar het maakt je wel bewuster, gek genoeg.
Kun je je hartslag echt verlagen?
Veel mensen denken: “O, dan ga ik fanatiek sporten!” En ja, dat helpt — maar er zijn meer routes. Zwemmen werkt trouwens verrassend goed, blijkt als je het aan de sporters zelf vraagt. Minder koffie drinken, dagelijks even wandelen en zorgen voor fijne slaap.
- Ademhalingsoefeningen. Tien minuutjes per dag — dat alleen al kan verschil maken.
- Stress de baas. Scheelt soms meer dan duizend stappen op je stappenteller, letterlijk.
- Regelmatig slapen. Niet sexy, wel effectief.
- Let op medicijnen en stimulanten. Cafeïne, nicotine, sommige neussprays — check nog eens je kastje.
Of het bij iedereen werkt — geen idee. Mijn moeder zegt altijd dat haar hartslag ‘van nature snel is’ en ze wordt toch gewoon oud, zover ik zie. Maar experimenteren met kleine aanpassingen kan nauwelijks kwaad. Alleen: maak van je hartslag geen obsessie. In ons groepsappje gingen we een tijdje flink vergelijken (wie heeft de laagste na yoga?), en opeens werd iedereen juist zenuwachtiger. Niet de bedoeling, als je ’t mij vraagt…
Wanneer is het tijd om je écht zorgen te maken?
Blijft je hartslag ineens structureel hoog (say, boven de 90), of krijg je gekke klachten als duizeligheid, ‘flauwvallen-gevoel’, pijn op de borst? Dan even geen Google, maar de huisarts bellen. Die kan — beetje nuchter — beoordelen of het serieus is.
Overigens ontdekte ik dat sommige vrienden met een hele lage hartslag zich juist suf voelden. Blijkbaar is ‘lager is beter’ een halve mythe. In het ziekenhuis kijken ze dus liever naar het hele plaatje.
Samengevat (en een kleine tip voor morgen)
Je hartslag zegt veel, maar niet álles — en zeker niet in z’n eentje. Rustige pols? Mooi. Hoog? Even opletten, maar geen paniek. Probeer eens een weekje die ochtendcijfers bij te houden. Kleine kans dat je meteen je levensduur verlengt, maar het maakt je wel bewuster. Wie weet ontdek je een patroon dat je anders nooit had gezien… of niet natuurlijk.
Hoe zit dat bij jullie? Checken jullie je hartslag, of vind je dat maar gedoe? Laat een reactie achter — in coronatijd werd het bij ons opeens een sport wie het laagst zat. In ieder geval: blijf vooral luisteren naar je eigen lijf (en af en toe naar je moeder, want die heeft gek genoeg vaak gelijk).
