De situatie op het campagnefront
In Tegucigalpa, Honduras, zijn posters zichtbaar van kandidaten die zich voorbereiden op de presidentsverkiezingen van 2025. Een voorbeeld hiervan is een reclamebord dat Salvador Nasralla promoot, kandidaat namens de Partij Liberaal, dat op 27 november 2025 werd geplaatst, voorafgaande aan de stemming. Daarnaast zijn er affiches te zien van Rixi Moncada, de presidentskandidate van de regeringspartij, die in dezelfde periode haar campagne voert.
Vertegenwoordigers van verschillende partijen hebben de campagneactiviteiten als intensief beschreven, waarbij de kandidaten vooral de tegenstanders beschuldigen van pogingen tot manipulatie van de verkiezingsresultaten. Nasry “Tito” Asfura, kandidaat namens de Nationale Partij, spreekt met supporters tijdens een afsluitend campagnemoment op 21 november 2021 in Tegucigalpa, terwijl Moncada op 22 november haar eindronde hield in San Pedro Sula.
De maatschappelijke context
Het leven voor veel Hondurezen blijft hard. Amanda Durón García, die samen met haar 74-jarige moeder dagelijks ongeveer zeven dollar verdient door frisdrank, chips en kauwgom te verkopen op de campus van de nationale universiteit, leeft onder moeilijke omstandigheden. Haar vier volwassen kinderen wonen niet meer thuis, maar het dagelijks leven blijft een strijd, en haar vertrouwen dat de uitkomst van de komende verkiezingen duidelijk verandering zal brengen, is gering.
Ondanks een lichte daling in de criminaliteit en werkloosheid onder de president Xiomara Castro, blijft de economische situatie onzeker. De inflatie richt zich op 4% tot 5% per jaar, en de armoede is nog steeds wijdverspreid. Durón uit haar zorgen dat de prijzen van levensmiddelen en andere goederen steeds verder stijgen. Eén van haar dochters is drie jaar geleden naar de Verenigde Staten vertrokken in de hoop op een betere toekomst, maar is nu bang voor deportatie.
Volgens Durón lijkt de regering te veranderen, maar de economische situatie blijft onveranderd of verslechtert zelfs. “De politieke leiders willen alleen maar de macht om zichzelf te verrijken, de gewone burger is hen het minst belangrijk,” zegt ze.
De kandidaten en de verkiezingsstrijd
Na twaalf jaar van de conservatieve Partij Natie, waarvan voormalig president Juan Orlando Hernández momenteel in de Verenigde Staten vastzit, en vier jaar van de regeringspartij Libre onder Castro, hebben de Hondurezen beide uitersten van het politieke spectrum ervaren. Nochtans blijven de basisbehoeften zoals werk en veiligheid onvrede brengen onder de bevolking.
Naast Moncada, die 60 jaar oud is en eerder werkzaam was als minister van Financiën en Defensie, worden twee andere kandidaten als potentieel winnaars beschouwd. Salvador Nasralla, die voor de vierde keer meedoet als presidentskandidaat namens de Liberale Partij, en Nasry “Tito” Asfura, die de kandidatuur namens de Nationale Partij bevestigt. Beide kandidaten presenteren zich beperkt in hun politicale plannen en richten zich vooral op het beschuldigen van hun rivalen van mogelijke stemmanipulatie.
Moncada heeft plannen om de economie te “democratiseren” door belastingstructuren te hervormen en de toegang tot betaalbare kredieten te verbeteren. Nasralla, 72 jaar oud, richt zich vooral op het bestrijden van corruptie, terwijl Asfura, 67 jaar, zich profilering als een praktische bouwer die infrastructuurprojecten kan uitvoeren, en zich profileert als vertegenwoordiger van stabiliteit en ervaring.
Meningsverschillen over het electoral systeem
Er zijn zorgen geuit naar aanleiding van vermoedelijke onregelmatigheden bij de tests van het voorlopige resultaatverwerkingssysteem, dat in staat is om snel uitslagen te presenteren. Sommige partijen, zoals Moncada, weigeren de resultaten te erkennen en vrezen dat de legitimiteit van de verkiezingen in het geding kan komen.
De Organisatie van Amerikaanse Staten heeft haar waarnemers gestuurd en waarschuwt dat conflicten en onzekerheid de geloofwaardigheid van de verkiezingen kunnen ondermijnen. Er wordt vooral gesproken over de brede retoriek rond mogelijke fraude en het gebrek aan vertrouwen in de democratische instellingen.
Politieke en veiligheidsontwikkelingen
Castro, die in januari 2022 haar presidentschap begon, was de eerste vrouw die Honduras leidde en beloofde af te rekenen met het verleden van de hechte militaire betrokkenheid bij veiligheidszaken. Hoewel de criminaliteit onder haar bestuur tijdelijk toenam, werden in 2022 maatregelen genomen die leidden tot de laagste moordcijfers in drie decennia. Toch blijven de cijfers hoog vergeleken met de rest van Centraal-Amerika, en de oorzaken van de achtdaagse daling blijven onderwerp van debat.
Ondersteuners zoals Leydi Coello uit Tegucigalpa hebben sterke bezorgdheden over veiligheid. Coello, die in haar barrio regelmatig wordt beroofd, is sceptisch over de beleidsplannen van de kandidaten. Ze erkent dat haar vertrouwen in de beloften van politici omtrent veiligheid aanzienlijk is afgenomen.
Daarnaast heeft de Amerikaanse regering haar aandacht gevestigd op de Hondurese verkiezingen, waarbij onder andere de Amerikaanse onderminister Christopher Landau heeft gesteld dat de situatie rondom de verkiezingen zorgwekkend is. Verschillende beleidsmakers uit de VS uiten hun bezorgdheid over de legitimiteit en de stabiliteit van het proces.
Internationale invloed en de rol van de Verenigde Staten
Ondanks de retoriek van links en rechts, speelt Honduras een strategische rol voor de Verenigde Staten. Castro, ondanks haar progressieve beloftes, heeft zich pragmatisch opgesteld. Ze ontving bijvoorbeeld bezoeken van Amerikaanse functionarissen en heeft haar samenwerking met de VS niet volledig opgezegd, ondanks de woorden die zelfs door haar eigen campagneteam werden uitgesproken.
Economisch gezien heeft de Hondurese regering inspanningen gedaan om de relatie met de VS te behouden en haar inwoners te ondersteunen. Het land heeft ook doorgang geboden aan teruggestuurde migranten uit de VS en fungeert als doorvoerhaven voor Venezolanen die later werden aangehouden in Honduras.
Volgens onderzoekscentrum Center for Economic and Policy Research heeft de Hondurese regering onder Castro gewerkt aan het behouden van goede betrekkingen met de Amerikaanse overheid, ondanks de politieke en veiligheidsuitdagingen die de verkiezingen met zich meebrengen.
