Ken je dat gevoel: het is diep in de nacht, alles is rustig — behalve je hoofd. Je gedachten draaien rondjes over werk, rekeningen, appjes die je vergeten bent. Volgens het CBS slaapt één op de drie Nederlanders slecht door gepieker. Maar waarom houdt ons brein juist ’s nachts zo’n afterparty? En wat kun je eraan doen? Die vraag hield me de afgelopen maanden wakker, letterlijk en figuurlijk.
Waarom zijn juist de nachten zo zwaar?
’s Nachts is het stil: geen mailtjes, geen rijdende bus van EBS voor het raam. Ons brein verliest z’n afleiding en lijkt alles in te willen halen wat overdag te druk was. een collega van me zei laatst in de Zoom—“’s avonds word ik opeens de CEO van alle problemen die ik overdag negeer”. Klinkt flauw, maar herkenbaar.
Onze hersenen zijn ontworpen om problemen op te lossen. ’s Nachts, zonder prikkels, worden die stemmetjes ineens heel luid. En ja, daar zit een beetje evolutie in—vroeger was het niet handig als je overdag telkens stilstond om te piekeren, dus deed je dat stiekem ’s nachts. Handig toen, nu vooral… irritant.
Drie praktische stappen om nachtpiekeren te tackelen
Ik heb de afgelopen maanden van alles geprobeerd; niet alles werkt (of misschien doe ik ook maar wat). Toch zijn er een paar methodes die vaak terugkwamen in onze buurt-WhatsApp en bij mijn huisarts in Den Haag.
- Scheerschuim-notitieblok
Maak vlak voor je gaat slapen een snelle “piekerlijst”: alles opschrijven wat je hoofd bezighoudt, hoe klein ook. Ik doe dit in een simpel HEMA-notitieblok. Volgens de Radboud Universiteit helpt het je hersens om even ‘los te laten’. Het lijkt kinderachtig, maar even schrijven kan al lucht geven. - Nederlandse slaaproutine
M’n moeder zei altijd: “Eerst ramen open, dan dromen”. Frisse lucht helpt echt, al is het maar placebo. Zorg dat je kamer niet te warm is en laat je mobiel buiten de slaapkamer. In de nachtwinkel van Rotterdam zeiden ze—“als je mobiel naast je ligt, win je het toch nooit van je hoofd”. - Laat-avond wandelingetje
Geen marathon, gewoon tien minuutjes om de huizenblokken. Opmerkelijk: ik hoorde ooit van een huisarts in Utrecht dat zelfs schapen tellen na een korte wandeling beter helpt dan meditatie-apps. Hoewel ik laatst de tel kwijt was bij 134, was ik daarna opvallend rustig…
Even tussendoor: wat werkt vooral níét?
Cliché, maar waar: blauwe schermen zijn funest. Netflixen in bed? Slecht idee. Alcohol? Vrienden zeggen dat je dan “sneller slaapt” — misschien, maar je wordt juist vaker wakker. Zelf gemerkt na een paar biertjes bij Brouwerij ’t IJ. Ook nog even: als je elke nacht ligt te tobben, praat erover. De wachtlijst bij huisartsen is lang, maar soms gewoon tegen je partner roepen “ik kan niet stoppen met denken” lucht op.
Zorgen parkeren kost oefening (en een beetje geluk)
Toch blijf ik soms liggen malen, ondanks alle lijstjes en wandelingen. Misschien ben ik niet gemaakt voor stilte ’s nachts, of misschien houden sommige zorgen zich niet aan kantooruren. Maar oké — elke dag een beetje beter. een buurvrouw zei vorige week: “Als het vannacht niet lukt, morgen nieuwe ronde.” Er zit wat in.
En nog een laatste tip uit Apeldoorn
Iemand in ons buurtforum suggereerde maanden geleden: zet een wekker, maar niet om op te staan — gewoon als signaal dat je álles los mag laten. Even “nu is het klaar met denken”. Soms werkt het, soms voel je je alleen maar een beetje raar. Maar dat hoort er misschien ook bij — goed slapen zonder zorgen blijft een zoektocht.
Heb jij een rare, geniale, totaal out-of-the-box tip om je hoofd stil te krijgen ’s nachts? Gooi ’m hieronder in de reacties, ik verzamel ze! En als vannacht je hersens weer losgaan: weet dat je niet alleen bent.
