Wist je dat de gemiddelde Nederlander meer sporen achterlaat bij big tech dan paaltjes in de duinen van Schoorl? Serieus, laatst hoorde ik in de trein een gesprek over hoe iemand dacht “ik heb niets te verbergen”, en toch – als je kijkt wat Google, Meta en co. allemaal tracken… Daar word je even stil van. Maar het goede nieuws: jezelf beschermen is minder ingewikkeld dan je misschien denkt.
Even realistisch: zijn we echt ‘slachtoffers’ van big tech?
Natuurlijk, we gebruiken allemaal Google Maps om te voorkomen dat we verdwalen in de binnenstad van Utrecht. Maar eerlijk: hoe vaak heeft u voor het laatst de privacy-voorwaarden echt gelezen? M’n collega bij de NOS zegt wel eens dat privacy het “vergeten koekje” bij de koffie is – een paar happen later blijkt het opeens weg.
De crux is dat grote tech-giganten op slimme wijze elke klik, swipe en zelfs het af en toe lezen van een nieuwsbrief gebruiken om profielen te bouwen. Waarom? Uw data = hun geld. Geen complottheorie, gewoon hun businessmodel.
Handige stappen: zo makkelijk begin je
- Gebruik niet alles van één partij – Klinkt logisch, toch? Toch gebruikt de helft van Nederland alles via Google of Apple. Waarom niet e-mail van ProtonMail proberen, browser van Firefox, of cloud via Nextcloud? Zo verspreidt u de macht een beetje.
- Instellingen even checken – Ja, het is saai. Maar pak op zondagavond eens uw telefoon erbij. Vaak kun je per app aangeven wat gedeeld mag worden. Zet locatie alleen aan als het écht moet.
- DuckDuckGo als zoekmachine – Niet perfect, maar uw zoekgeschiedenis komt minder snel in datahandels terecht.
Overigens – laatst meldde iemand in de Buurtwhatsapp dat zelfs een slimme thermostaat nog data naar buiten speelt. Tja, slimme gadgets zijn niet altijd zo slim voor je privacy…
Lokale alternatieven (ja, die bestaan echt!)
Wist u dat Surfr—jawel, een Nederlandse cloudopslag—privacy veel serieuzer neemt dan die grote Amerikaanse spelers? En Signal is door vrienden in Rotterdam inmiddels favoriet, omdat je met een gerust hart kunt roddelen zonder dat advertenties over vaatwassers volgen.
Ik heb voor mezelf een schema gemaakt: elke maand één online dienst vervangen door een privacyvriendelijker alternatief. Nou, soms is het even behelpen, niet alles werkt meteen soepel. Maar als je bedenkt hoeveel minder tracking je hebt… misschien toch wel de moeite waard.
Maar wacht, is het niet al te laat?
Goede vraag. Mijn buurvrouw zegt altijd “’t kalf is al verdronken voor de put gedempt wordt”. Toch blijkt uit onderzoek van de UvA (maart 2024) dat het beperken van nieuwe datastromen meteen effect heeft – algoritmes weten simpelweg minder over je dagelijkse ritme. En eerlijk, als bedrijven merken dat privacyvraag groeit, passen ze zich ook aan.
Niet alles moet in één dag. Begin één gewoonte te veranderen. Misschien volgende week de prullenbak legen van je oude social media-accounts? Of eindelijk die vage quiz-app de deur wijzen. Het hoeft niet radicaal – beetje bij beetje is al een flinke stap.
Het menselijke aspect: je hoeft geen expert te zijn
Veel mensen denken dat je een halve hacker moet zijn om veilig te blijven. Klopt niet. Bijna elke beveiligingsoptie is tegenwoordig gewoon een klik in het menu. Zelfs mijn moeder (bijna 70, uit Groningen) weet inmiddels hoe ze app-machtigingen controleert.
In ons werkteam bij Bol.com vermijden we sinds kort logins via Facebook en Google. Meer werk? Nauwelijks. En je merkt het verschil in de advertenties die je krijgt al snel. Al zijn we ook niet heilig—af en toe mist iemand even de Facebook-login. Zo simpel is het leven tenslotte ook niet.
Tot slot
Dus: niet alles ligt buiten je macht. Een paar slimme aanpassingen – en uw digitale leven wordt alweer een stuk rustiger. Ik ben benieuwd, welke snelle privacytip gaat u meteen proberen? Deel ’t below, of stuur een appje naar je vrienden. In ieder geval: genoeg te doen, maar ergens ook gewoon leuk om eens wat nieuws te proberen. In ieder geval, succes – en laat big tech deze keer eens zelf zweten.
