Stel je voor: je zit in een meeting met een potentiële klant in Dubai, koffie in je hand, alles lijkt goed te gaan… En ineens valt het gesprek stil na een ‘onschuldige’ grap over punctualiteit. Ai. Waarschijnlijk had niemand je gewaarschuwd voor zo’n moment, toch? Maar geloof me — bijna iedereen die ik ken met ervaring in het Midden-Oosten heeft minimaal één van dit soort ongemakkelijke blunders op z’n naam staan.
Waarom is cultuurkennis zo belangrijk in het Midden-Oosten?
natuurlijk, elk land heeft z’n eigenaardigheden. Maar in het Midden-Oosten — of je nu zaken doet in Riyadh, Doha of Abu Dhabi — kunnen kleine misverstanden grote gevolgen hebben. Een foute begroeting, verkeerd cadeau of zelfs te direct e-mailen kan je deal kosten. Mijn collega uit Utrecht zei ooit: “We gingen het contract tekenen, tot ik per ongeluk m’n schoenen ophief in Iraniërs richting. Flinke afknapper.” Toch nog goedgekomen gelukkig, maar het had anders kunnen lopen…
Typische valkuilen (en hoe ze te vermijden)
Hier een snelle lijst — want toegegeven, niemand wil oeverloos lezen — van de meest gemaakte fouten:
- Ongepaste kleding. Shorts of blote armen? Niet doen, je valt direct buiten de boot.
- Foutief handen geven. In sommige landen wordt geen hand gegeven aan vrouwen, in andere weer wel — vraag het bij twijfel eerst even na.
- Onderwerpen vermijden. Politiek, religie of Israël-Palestina? Gewoon overslaan, daar win je niks mee.
- Te direct zijn. Je kent het Nederlandse ‘zeg waar het op staat’? In veel Golfstaten werkt dat gewoon niet. Eerst wat smalltalk, dan pas zaken.
- Eten of drinken weigeren. Zelfs als je geen honger hebt — een slokje thee of koffie aannemen is wel zo respectvol.
En ja, het is mij ook eens overkomen. In Amman at ik als eerste mijn bord leeg. Blijkbaar betekent dat: ‘ik wil nog!’ Kreeg dus wéér eten. En nóg een keer…
Wat werkt dan wel?
M’n advies? Bereid je voor als een local. Hier de tips die ik zelf altijd even check voor vertrek:
- Check lokale etiquette via locals. In veel steden zitten leuke Nederlandse expatgroepen op Facebook — daar kun je razendsnel domme vragen stellen.
- Neem een neutraal cadeau mee. Stroopwafels zijn inmiddels berucht (en een beetje cliché?). Maar een mooi notitieboek uit Amsterdam viel bij mijn laatste bezoek aan Riyadh goed in de smaak.
- Respecteer gebedstijden en Ramadan. Tijdens Ramadan niet eten/drinken/roken in het openbaar overdag, zelfs niet in je auto — anders voel je je snel ongemakkelijk, net als die ene keer op Sheikh Zayed Road, maand of twee geleden…
- Let op visitekaartjes. Geef ze met de rechterhand, niet achteloos met links. Klein detail, groot verschil!
- Luister meer dan je spreekt. Vooral in het begin — en onthoud, stilte is daar lang niet altijd ongemakkelijk.
Extra tips uit de praktijk (en onze groepsapp)
Geloof niet alles wat in een Lonely Planet staat. In onze app Niet Normaal Zakenreizen (serieus — de naam is geen grap) delen we altijd deze tips, vers van de borreltafel:
- Vraag altijd of je mag fotograferen. Vooral bij publieke gebouwen of mensen in traditionele kleding! Daar worden soms flinke boetes uitgedeeld in Dubai, hoorde ik vorige week nog van een Rotterdamse vriendin…
- Google Maps is handig, maar niet voor alles. Mijn buurman is eens een uur verdwaald in Doha omdat “de straatnummers veranderden” na renovatie. Oude stadsplattegrond werkt soms beter, wie had dat gedacht?
- Taal: een paar woorden Arabisch scoren punten (“shukran” voor dankjewel, bijvoorbeeld).
Tot slot (en wat ik meestal vergeet…)
Nog één: check voor je op reis gaat even of er bijzondere feestdagen zijn. Tijdens Eid bijvoorbeeld zijn winkels en banken soms ineens dicht, ook voor zakenlui. Ik stond er vorig jaar bij de ABN in Abu Dhabi toch mooi voor een dichte deur — dus leer van mijn fout.
Nog vragen of genánte blunders die je wilt delen? Gooi ze vooral in de reacties — dat leert iedereen weer van! Of stuur deze post naar die ene collega die altijd op sneakers aan komt zetten op meetings… in het Midden-Oosten moet je het gewoon anders aanpakken. Nou ja, in elk geval meestal.
