Logica achter de nieuwe financiële maatregelen
Aan het einde van deze week hebben Cubaanse functionarissen een reeks nieuwe financiële voorzieningen verdedigd. Deze maatregelen maken het mogelijk om transacties in Amerikaanse dollars uit te voeren voor handelsactiviteiten, met name voor exports, in een poging de huidige economische crisis te verlichten. Volgens Ian Pedro Carbonell, hoofd van de macro-economische beleidsafdeling bij de Centrale Bank van Cuba (BCC), moet deze aanpak de economische activiteit aanwakkeren en de internationale inkomsten vergroten.
De regelgeving bestaat uit vier nieuwe wetten, die vanaf 17 december van kracht zullen worden. Het hoofddoel is het versterken van de invoer van buitenlandse valuta, de binnenlandse productie van goederen en diensten stimuleren, en uiteindelijk de situatie zodanig verbeteren dat de Cubaanse peso weer als de enige wettige munteenheid wordt gebruikt. Deze maatregelen richten zich op zowel natuurlijke personen als rechtspersonen die handelsactiviteiten verrichten, zij het niet op de algemene bevolking.
De crisis en de monetaire context in Cuba
Cuba bevindt zich momenteel in een ernstige economische crisis, versterkt door de COVID-19-pandemie en de toenemende sancties van de Verenigde Staten. De autoriteiten beschuldigen deze sancties vaak van het streven naar politieke verandering op het eiland en rapporteren aanhoudende problemen zoals voedsel- en medicijntekorten en een recordaantal emigraties.
In 2021 introduceerden de Cubaanse autoriteiten een monetaire hervorming om de valuta te unificeren, waarbij twee types officiële munteenheden werden gebruikt: de nationale peso en de CUC, die gekoppeld waren aan de dollar. Deze maatregel leidde tot een snelle inflatie en een toename van het begrotingstekort, waardoor de crisis verergerde.
Momenteel wordt de peso officieel gewaardeerd op 24 per dollar voor bedrijven en 120 per dollar voor particulieren, terwijl de wisselkoers op de zwarte markt rond de 440 peso per dollar ligt. Hoewel de salarissen in peso worden uitbetaald, wordt veel van de binnenlandse bevoorrading – zoals brandstof en voedsel – in dollars aangeschaft.
De inhoud en gevolgen van de nieuwe maatregelen
De recent aangekondigde maatregelen bepalen welke economische activiteiten in vreemde valuta kunnen worden uitgevoerd, hoe de rekeningen worden beheerd en onder welke voorwaarden invoer van bronmiddelen mogelijk is. Hoewel er al maanden een officieel wisselkoersinstrument met variabele koers is beloofd, is er nog geen exacte datum voor de invoering bekendgemaakt.
Carbonell benadrukt dat het herwinnen van de functies van de nationale munt een proces is dat stap voor stap moet verlopen, en dat een abrupte unificatie van de wisselkoers desastreus zou zijn voor de Cubaanse economie. Suset Rosales, die namens het Ministerie van Economie en Planning werkt, stelt dat de dollarisatie slechts een tijdelijke maatregel is. Hoewel de maatregelen niet direct op de bevolking gericht zouden zijn, zou de bevolking er wel van profiteren door een toename van buitenlandse inkomsten en de productiecapaciteit.
Er bestaat echter twijfel onder analisten over de daadwerkelijke impact. Pavel Vidal, econoom en verbonden aan het Observatorium voor Munt- en Financiën van Cuba (OMFi), wijst erop dat de Cubaanse overheid de gedeeltelijke dollarisatie reguleert en uitbreidt, naast het creëren van een wisselmarkt met veel centrale controle en discretionaire bevoegdheden. Algunos economen vragen zich af hoe en aan wie het gebruik van vreemde valuta wordt toegestaan, omdat dit mogelijk ondernemers zou kunnen ontmoedigen.
Maricio De Miranda, docent aan de Pontificia Universidad Javeriana in Cali, beschouwt de voortzetting van de gedeeltelijke dollarisatie als een grote beleidsfout die het cubaanse peso verder ondermijnt en het probleem van de stagnatie in de binnenlandse productie niet oplost. Hij stelt dat deze maatregel de kosten voor de bevolking zal verhogen en het economisch herstel zal bemoeilijken.
