Heb je je ooit afgevraagd wat er gebeurt met al die nootjes die eekhoorns fanatiek verstoppen in je tuin, het Amsterdamse Bos of dat hoekje park om de hoek? Nou, ze vergeten dus een groot deel van hun schatten. Recent onderzoek, waar ik toevallig vorige maand iets over las in de NRC, legt uit: deze ‘vergeten’ noten zijn eigenlijk veel belangrijker voor onze natuur dan je denkt.
een kleine spoiler — zonder verstrooidheid van eekhoorns zouden sommige bossen er héél anders uitzien. Maar goed, laten we het stap voor stap uitpluizen.
Waarom begraven eekhoorns eigenlijk noten?
Iedere herfst zie je ze: eekhoorns die haastig door het gras schieten met een dikke walnoot of tamme kastanje in hun bek. Mijn buurvrouw uit Utrecht zegt altijd dat haar hondje zo gek wordt van die schichtige beestjes. Maar waarom doen ze dit toch, vragen mensen zich af tijdens een herfstwandeling in het Vondelpark.
Het antwoord is evolutionair simpel: eekhoorns slaan eten op voor de magere wintermaanden. Ze verstoppen noten op tientallen, soms wel honderden verschillende plekken. Daardoor hebben ze altijd wat achter de hand — hoewel, niet altijd dus…
Maar… ze vergeten hun geheime voorraad
- Onthouden is moeilijk: Recent onderzoek van Wageningen University geeft aan: eekhoorns vergeten tot wel 75% van hun verstopte noten per winter.
- Noten overal: Vooral als er veel voedsel is in een bepaald jaar, slaan ze te veel noten op om alles nog bij te houden. Zo vertelde laatst een collega uit Eindhoven dat hun buurtspeeltuin steeds begroeider wordt, precies op plekken waar vorig jaar eekhoorns druk bezig waren.
- Kaarten in hun kop: Ze gebruiken deels hun geur en deels ‘mentale kaarten’ maar—blijkbaar raken die kaarten nogal gauw zoek. Wie kent het niet: sleutels kwijt, noten kwijt…
Misschien is het ironisch, misschien evolutionaire genialiteit: het feit dat eekhoorns zo verstrooid zijn, zorgt ervoor dat bossen zichzelf blijven vernieuwen.
Wat betekent dit voor onze bossen?
Al die vergeten walnoten, hazelnoten en eikels krijgen de kans om te ontkiemen. Van de Veluwe tot het Amstelpark: jonge bomen schieten letterlijk uit de grond dankzij de vergeetachtigheid van eekhoorns (en soms gaaien trouwens, maar dat is een ander verhaal). De natuur dus als soort ongepland tuinproject.
Volgens een artikel dat ik vorig jaar las op naturetoday.nl, zijn veel van onze loofbossen deels ontstaan dankzij de ‘foutjes’ van bosbewoners als de eekhoorn. Sommige stadsparken hebben zelfs speciale info-bordjes gekregen over wat hier “uit eekhoorns hun verloren voorraad” is gegroeid.
Moet je je tuin beschermen?
Goeie vraag. In de buurtapp wordt het veel besproken, vooral als jonge planten het moeten afleggen tegen opgroeiende eiken. Mijn moeder moppert wel eens dat haar bloembed elk voorjaar ‘vol ongewenste boompjes’ staat. Maar eerlijk—dat is best een luxeprobleem.
- Wil je geen bomen uit zaden? Trek zaailingen in het voorjaar snel uit de grond—met handschoen, want noten kunnen vies geuren.
- Stimuleer biodiversiteit: Laat af en toe een zaailing staan. Kleine moeite, grote impact voor bijen, vogels en egels.
Grappig weetje — en dan een praktische tip
Eekhoorns zijn dus per ongeluk de beste boomplanters van Nederland. Zonder dure projecten, zonder subsidie. Misschien ontdekken ze ooit een systeem zoals wij onze wachtwoorden bewaren… hoewel, ik ben mijn inlogcodes ook weleens kwijt—het blijft een mensenprobleem.
Dus de volgende keer dat je die kleine rode of grijze acrobaat in het park ziet graven, weet je: hij werkt onbewust aan jouw groene omgeving. In plaats van alles te ‘corrigeren’, misschien gewoon lekker laten gaan.
In het kort: eekhoorns vergeten hun nootjes, wij winnen er bossen voor terug. Mooi compromis, toch?
Heb jij in je tuin ooit een ‘vergeten’ boom van een eekhoorn gevonden? Deel je verhaal hieronder, of stuur een foto in de groepsapp—altijd leuk.
