Opgepast: misschien zijn de kauwen in je tuin niet alleen stiekem slimmer dan de gemiddelde kat, maar – schrik niet – ze zouden jouw kleuter zomaar te slim af kunnen zijn. Nee, dit is geen grap uit een laat talkshowstuk. Recent onderzoek zet namelijk dikke vette vraagtekens bij hoe uniek onze menselijke intelligentie eigenlijk is. de vergelijking met peuters is ineens actueel geworden.
Wist je trouwens dat een kraai uit de Utrechtse binnenstad maandenlang wist hoe hij een frietje kon scoren uit een afgesloten afvalbak? Dat vertelde m’n collega laatst in onze werkchat. Ik dacht eerst: sterk verhaal, maar toen ik het ging googelen — had ik spijt dat ik niet meteen foto’s heb gemaakt.
Wat blijkt? Vogels als kauwen zijn echte probleemoplossers
Wetenschappers van de Universiteit Cambridge lieten kauwen kiezen tussen complexe puzzels met beloningen en simpele oplossingen. Zelfs peuters van drie haalden vaak bakzeil… Want die slimme vogels maakten soms plannen, ruilden voorwerpen en bleken zelfs een vorm van vooruitdenken te tonen.
En het voelt misschien gek, maar in mijn eigen wijk in Den Haag zie ik vaker hoe eksters elkaar helpen bij het zoeken naar eten — en ze negeren mensen die ruzie maken. Heb nog niet gespot dat ze boodschappen meenemen uit Albert Heijn (gelukkig), maar zo gek is het blijkbaar niet dat ze ons op allerlei manieren aftroeven.
Hoe meten we vogelintelligentie eigenlijk?
- Door middel van ‘tool tests’ (stokjes gebruiken voor voedsel – schijnt dat kraaien daar bizar goed in zijn, soort MacGyver onder de vogels)
- Puzzels met meerdere stappen (iets waar je driejarige soms na 2 minuten “klaar” mee is…)
- Herkennen van gezichten – schijnt dat sommige vogels mensen jaren later nog onthouden
M’n buurvrouw heeft ooit zwanen gevoerd bij het park, nu lopen die haar blijkbaar standaard achterna — ik dacht dat het toeval was, maar misschien zijn ze gewoon behoorlijk snugger. Hoewel, of ze slimmer zijn dan haar kleinkinderen… daar kun je weer uren over discussiëren.
Zitten er haken en ogen aan deze claims?
Tuurlijk. Zo’n IQ-test voor vogels zegt vooral iets over waar zij goed in zijn – niet per se over empathie of creativiteit zoals wij die kennen. En ik weet niet zeker of elke kraai zich geroepen voelt een Rubik’s kubus op te lossen. Misschien zijn het gewoon de fanatieke buitenbeentjes in de vogelwereld die meedoen aan die proeven…
Wetenschappers geven toe: de vergelijkingen zijn niet waterdicht. Een peuter zal nooit uit zichzelf ondersteboven aan een tak gaan hangen om een koekje te bemachtigen (hoewel… bij mijn neefje weet je het nooit). Maar dat deze vogels iets kunnen wat wij alleen van primaten verwachtten, blijft fascinerend.
Wat kunnen we er mee in het dagelijks leven?
Vooral: niet onderschatten wat er buiten je raam gebeurt. Misschien zijn die kauwen die naar je lunchtrommel loeren stiekem bezig met een tactisch plan – en staan ze straks in de rij bij FEBO. En mocht je je ooit onnozel voelen omdat je je sleutels weer bent kwijtgeraakt: bedenk, vogels verliezen hun voedselvoorraad soms ook en zijn dan uren bezig met zoeken. Je bent dus in goed gezelschap.
Misschien roept dit vragen op over dierenrechten, over hoe we met stadsnatuur omgaan, of misschien gewoon over het nut van puzzels voor je eigen kinderen (of vogels in je tuin). Zelf heb ik nu voederplekjes verstopt achter simpele puzzels voor de duiven – ze kijken me tot nu toe vooral beoordelend aan.
Heb jij slimme vogels gespot?
Ik ben benieuwd: wie heeft recent een vogel zien stelen bij de snackbar, of een creatieve ekster aan het werk gezien? Deel je ervaring in de reacties – of misschien is het allemaal toch toeval en zijn we gewoon aan het overdrijven. In ieder geval: let goed op, want de volgende jeugdig ogende ‘stadsvogel’ in je buurt, kan je zomaar een lesje logica geven… of niet, wie weet.
