Wist je dat iets wat we in Nederland dagelijks doen, in bijna vijftig landen als taboe of zelfs beledigend geldt? Ik kwam daarachter na een onverwachte discussie — een koffiegesprek op kantoor, collega’s van verschillende nationaliteiten, en ineens viel het kwartje. een van onze gewoontes die hier niemand gek vindt, zorgt wereldwijd soms voor ongemakkelijke momenten. En nee, het gaat niet over haring eten of oranje kleding… Het zit dieper.
Welke gewoonte bedoel ik?
Het draait om onze beruchte directheid. In Nederland zeggen we vaak recht voor z’n raap wat we vinden: “Dat rapport is niet goed”, “Jij bent veel te laat”, of gewoon “Ik heb hier geen zin in.”. Nuchter, open en functioneel — maar in grote delen van de wereld? Absoluut taboe.
Afgelopen maand las ik in NRC een interview met een Amerikaanse expat: “Nederlanders zijn eerlijk, maar soms voelt het als een koude douche.” Mijn moeder zei vroeger altijd: “Eerlijk duurt het langst.” Misschien klopt dat, maar internationaal kun je er flink nat mee gaan.
Waarom is deze directheid een taboe in zoveel landen?
- In Azië (Japan, China, India) geldt beleefdheid als gouden regel. Kritiek wordt indirect verpakt of úpl niet uitgesproken.
- In Zuid-Amerika, zoals in Brazilië of Mexico, draait communicatie om harmonie — “Nee” zeggen zonder omwegen vinden veel mensen ronduit ongepast.
- Zelf in Europa (bijv. Engeland, Frankrijk, Italië) kiezen veel mensen voor diplomatie en omwegen in plaats van de botte bijl.
Kwam laatst een forumdiscussie tegen van internationale studenten in Utrecht — blijkbaar krijgen ze hier bij de Albert Heijn wel eens opmerkingen naar hun hoofd waar ze in hun thuisland weken van moeten bijkomen.
Hoe loop je geen blauwtje in het buitenland?
Ergens in maart vroeg een vriend me om advies — hij ging voor werk naar Singapore. Zelf ben ik er ooit flink op afgerekend tijdens een presentatie, dus ik gaf ‘m wat tips. Korte samenvatting:
- Let op lichaamstaal — merk je dat mensen zich ongemakkelijk voelen? Doe dan een stapje terug.
- Wees minder stellig (“Misschien”, “Ik denk dat”, “Volgens mij”) werkt beter dan “Het is zo”.
- Kritiek? Verpak het subtiel — begin met een compliment of stel een vraag.
- Leer wat basisetiquette van het land — klinkt suf, maakt soms echt het verschil. Helemaal als je langer verblijft.
Voorbeelden uit de praktijk
M’n buurman had laatst in Duitsland een akkefietje: hij zei op dezelfde manier zijn mening als thuis (“Dit is slecht geregeld”) — nou, daar werden mensen niet blij van. Een andere vriendin vertelde tijdens het kerstdiner dat haar Hongaarse schoonfamilie het maar vreemd vindt hoe “rechtdoorzee” haar opmerkingen zijn. Misschien is het een kwestie van wennen… of aanpassen.
Overigens, niet iedereen neemt je directheid kwalijk — soms waarderen ze het zelfs. Maar echt, in 47 landen kun je zo makkelijk respect of vriendschappen verliezen. En dan sta je daar, met je goede bedoelingen… Tja, soms werkt het gewoon niet.
Dus, wat nu?
Directheid blijft een van onze meest herkenbare traits, maar als je de grens overgaat, is het slim om het even bij te stellen. Het scheelt ongemakkelijke momenten en misverstanden — en creëert meer ruimte voor echte connectie.
Zelf probeer ik het soms wat zachter te brengen, al is het wennen. Misschien ben ik te voorzichtig, wie weet… Maar goed — in het ergste geval blijf je gewoon jezelf. In het beste geval voorkom je dat je per ongeluk iemand kwetst.
Welke ervaringen hebben jullie met deze typisch Nederlandse gewoonte in het buitenland? Laat gerust een reactie achter — ben benieuwd of ik de enige ben die wel eens tegen een diplomatiek muurtje is gelopen.
