Stelt u zich voor: elke ochtend dezelfde kleine gewoonte — koffie, telefoon, scrollen door nu.nl of Telegram. Onschuldig, toch? Nou, wat ik vorige maand in een interview met een neuroloog uit het UMC Utrecht las, zette alles op z’n kop. Sommige gewoontes laten je brein letterlijk sneller verouderen — en eerlijk gezegd, ik schrok ervan.
De sluipmoordenaar in je dag: chronisch slaapgebrek
We hebben het druk, slapen steeds minder en denken: ach, even bijslapen in het weekend en klaar is kees. Maar zo werkt het dus niet. Neurowetenschapper dr. van Dijk gaf aan dat structureel te weinig slapen – en dan heb ik het over minder dan 7 uur per nacht, dus ook die nachten na een feestje bij Tivoli of Holland Casino — schade veroorzaakt die je niet meer volledig herstelt. In de wijk praten ze erover: “Je bent jong, je kunt alles aan.” Maar je brein denkt daar anders over.
Volgens een groot onderzoek van het Radboudumc versnelt slecht slapen het verouderingsproces van de hersenen met wel 10 jaar. Stel je voor: je vrouw maakt nog steeds kruiswoordpuzzels, jij vergeet ineens waar je sleutels liggen — terwijl je pas 42 bent. Het zit hem niet alleen in “niet uitgeslapen voelen”, maar in hoe snel je brein verbindingen verliest.
Waarom gebeurt dit eigenlijk?
- Slecht slapen verstoort het opruimen van afvalstoffen in je brein. In diepe slaap worden proteïnes opgeruimd. Slaap je niet? Dan stapelen die zich op.
- Chronisch slaaptekort vergroot kans op dementie. Niet meteen, maar wel sneller dan nodig.
- Je geheugen en focus gaan achteruit. Kan zelfs zijn dat je autorijden in de spits ineens lastiger vindt, merkte m’n collega laatst nog op.
Kun je het terugdraaien?
Eerlijk? Ik vind het lastig te geloven dat alles onomkeerbaar is. In de Facebookgroep “Breinfit Nederland” delen mensen ervaringen: sommige merken na een paar weken goed slapen verbetering, anderen niet zo veel. Misschien is het deels geluk — wie zal het zeggen.
Uiteraard: als je nu start met regelmaat, schermtijd minderen voor het slapen, meditatie (de Headspace app werkt voor mijn buurvrouw uit Almere prima) — zie je langzaam verschil. Zelf probeer ik sinds vorige week m’n telefoon op vliegtuigstand, en slaap meteen wat dieper. Al ben ik ‘s ochtends soms nog steeds duf — tja, perfectionisme heeft geen zin.
Wat kun je morgen anders doen?
Voor wie geen abrihoofd wil op z’n 50ste — een paar concrete stappen die volgens mij haalbaar zijn:
- Ga elke avond rond dezelfde tijd naar bed, ook in het weekend (ik weet, klinkt suf, maar het werkt).
- Vermijd fel licht van je telefoon of tablet minstens een uur voor het slapen.
- Drankje op het terras bij De Beurs? Liever niet te laat, of kies alcoholvrij — slaap je rustiger.
- Luister naar een rustgevende podcast, goeie tip uit onze teamgroep: “Echt Gebeurd”.
- Gebruik een slaaptracker — de goedkoopste van de HEMA doet z’n werk prima.
Natuurlijk, niet alles werkt voor iedereen. Misschien heeft u geen moeite met slapen — of misschien werkt kamillethee bij u wél, maar bij mij eigenlijk nooit. Soms is het zoeken, soms een kwestie van toeval… Of gewoon die ene dag in de week dat je net iets minder piekert.
Het brein is grillig, maar geeft meestal signalen
Als je jezelf er vaak op betrapt dat je namen vergeet, moeite hebt met simpele dingen of ineens woorden kwijt bent — tijd om te pauzeren. Mijn moeder zegt altijd: “Je moet voor je hoofd zorgen zoals voor je fiets.” Nou ja, daar zit wat in.
Dus — is slaap je geheime elixir tegen een ouder brein? Misschien. Misschien niet voor iedereen. Maar slimmer slapen en je telefoon vaker links laten liggen: het proberen waard. En anders… gewoon een beetje milder zijn voor jezelf.
Heb je zelf tips, rare nachtrust-hacks, of ging het bij jou juist mis? Laat een reactie achter — ik lees alles, al is het soms ‘s ochtends vroeg met een halve kop Douwe Egberts.
