Voorbereidingen voor het blokeren van Russische activa in de EU
De Europese Unie beraadt zich op vrijdag om Russische bezittingen die in Europa worden aangehouden, te blokkeren. Deze maatregel moet plaatsvinden totdat Rusland zijn oorlog in Oekraïne staakt en de getroffen buurland compenseert voor de aanzienlijke schade die het bijna vier jaar heeft toegebracht. Het pad naar deze beslissing werd gezet door de Europese Commissie, die zich baseert op bestaande verdragsregels die het blok toestaan economische belangen te beschermen in noodsituaties.
De omvang van bevroren Russische activa
In totaal zijn er in Europa ongeveer 210 miljard euro aan Russische activa bevroren. Het merendeel hiervan, circa 193 miljard euro, ligt bij Euroclear, een Belgische financiële clearinginstelling. Deze fondsen werden vastgelegd als gevolg van sancties van de EU tegen Rusland, ingesteld nadat Moskou op 24 februari 2022 de oorlog begon. Deze sancties moeten elke zes maanden vernieuwd worden, en daarvoor moeten alle 27 lidstaten akkoord geven.
De invloed van steun aan Oekraïne en politieke reacties
Hongarije en Slowakije werken tegen het vrijmaken van meer steun aan Oekraïne. De verwachte beslissing van de EU, gebaseerd op de verdragsregels die in uitzonderlijke situaties economische belangen beschermen, zou voorkomen dat deze lidstaten de verlenging van de sancties kunnen blokkeren. Hierdoor wordt het eenvoudiger om de Russische activa te gebruiken voor het financieren van steunmaatregelen aan Oekraïne.
Viktor Orbán, de premier van Hongarije en een nauwe medewerker van Vladimir Putin, heeft de Europese Commissie ervan beschuldigd “systeemsgewijs de Europese wet te schenden”. Hij zei dat dit het einde betekent van de rechtsstaat binnen de EU en dat leiders boven de regels gaan staan. Orbán stelde dat de Commissie “doelbewust de Europese wet ondermijnt om de oorlog in Oekraïne voort te zetten”, een oorlog die volgens hem niet gewonnen kan worden. Hij beloofde dat Hongarije alles in het werk zal stellen om de rechtsorde te herstellen.
Reactsies uit Slowakije en de internationale context
De Slowaakse premier Robert Fico stuurde een brief aan Europese Raadvoorzitter António Costa, waarin hij verklaarde dat hij zou weigeren om maatregelen te ondersteunen die onder meer Oekraïne’s militaire uitgaven dekken voor de komende jaren. Fico waarschuwde dat het gebruik van de bevroren Russische middelen direct de vredesinspanningen van de Verenigde Staten zou kunnen ondermijnen, aangezien die sterk afhankelijk zijn van de inzet van deze middelen voor de wederopbouw van Oekraïne.
De argumenten van de EU voor het behoud van sancties
De Europese Commissie stelt dat de oorlog zware economische kosten met zich meebrengt, onder meer door hogere energieprijzen en trage groei binnen de EU. De Unie heeft al bijna 200 miljard euro aan steun aan Oekraïne verstrekt en beschouwt de confiscatie van Russische tegoeden als een noodzakelijke stap om verdere steun te kunnen blijven geven en de stabiliteit te waarborgen.
