Wist je dat je verre voorouders konden overleven zonder elektriciteit, gps of zelfs een koelkast? Je denkt nu misschien meteen aan vuur maken met stenen, maar er is één verrassend simpele gewoonte die eeuwenlang doorslaggevend is geweest. Het heeft niets te maken met survivalshows – en toch werd het door bijna alle Nederlanders vergeten. Waarom eigenlijk?
Het geheim van onze grootouders: voorraadbeheer met gezond verstand
Mijn oma uit Zwolle vertelde ooit: “Wij maakten van niets altijd iets. Er was altijd soep, zelfs als er bijna niks in huis was.” Wat ze bedoelde? Eten bewaren en verwerken met simpele trucs. Bijvoorbeeld fermenteren – zuurkool in een Keulse pot, bonen drogen boven de kachel. Vandaag klinkt dat als hipster-praktijken, toen was het bittere noodzaak.
Wat maakt deze truc zo krachtig?
Fermenteren, drogen en conserveren – je denkt vast aan fancy superfoods, maar het geheim zit ‘m juist in het gewone. Door groenten te wecken, melk te laten verzuren tot karnemelk of brood te bakken van oud graan, konden mensen de winter doorkomen.
- Restjes werden verwerkt, niet weggegooid
- Kruiden en zout maakten voedsel langer houdbaar
- Zelfs simpel water werd vaak gekookt en dan afgekoeld om veilig te drinken
M’n buurman uit Utrecht – hij is kok, opgegroeid op de boerderij – zegt: “Mensen snappen vaak niet meer hoeveel je uit simpel eten kunt halen. Alles is nu kant-en-klaar.” Dat klopt. Zelfs mijn generatie gebruikt de vriezer eerder dan een weckpot…
Waarom werkt dit nu nog steeds (en misschien nu nóg beter)?
Feit: voedselverspilling neemt toe. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek gooien we in Nederland jaarlijks 33 kilo eten per persoon weg. Kan dat niet anders? Door simpele conserveringstechnieken te gebruiken spaar je geld én voorkom je verspilling. Op de markt in Rotterdam zag ik laatst iemand met ouderwetse inmaakpotten – blijkbaar komt het langzaam terug.
Zelf probeer ik sinds een maand of twee restjes groenten te fermenteren. Het ruikt soms apart, eerlijk is eerlijk, en niet alles lukt meteen. Maar: het scheelt geld, en mijn salade smaakt een stuk spannender. Een collega klaagt wel eens dat haar huisgenoot last heeft van de geur – hoewel misschien is dat gewoon pech…
Hoe kun je vandaag starten met “voorouder-voorraad”?
- Begin klein: stop restjes wortel of kool in een schone pot met zout water.
- Experimenteer met kruiden: laurier, peperkorrels, knoflook – alles kan.
- Laat het een paar dagen staan op kamertemperatuur (probeer wel af en toe te proeven…)
- Test recepten, maar hou het simpel. Google op “Hollandse zuurkool zelf maken”.
Je hoeft niet meteen een volle kelder aan te leggen. Probeer gewoon te denken als je (over)grootouders: wat kan ik níet weggooien? Hoe hou ik het simpel?
Laat het verleden je dagelijks leven inspireren
Ik weet niet of ik ooit zo inventief wordt als mijn oma – want eerlijk, zij maakte zelfs jam van schillen – maar het idee blijft hangen. Ons leven is comfortabel, maar als je kijkt hoe simpel onze voorouders overleefden, is er altijd nog wat te leren. Misschien zitten er zelfs nieuwe smaaksensaties in voor de lunch van morgen.
Heb jij nog zo’n vergeten truc van vroeger? Deel ‘m – ben echt benieuwd. Of probeer gewoon die pot zuurkool eens. In ieder geval: zonde om alles zomaar weg te gooien, toch? Nou ja, zo zie ik het…
