Wist je dat sommige mensen in Zuid-Afrika nauwelijks stressklachten kennen? Terwijl wij hier in Nederland soms compleet vastlopen—al is het maar door die eindeloze regen, NS-storingen en het nieuws dat je weer moet betalen voor plastic tasjes bij de Albert Heijn. Toch bestaat er een eenvoudig Afrikaans ritueel dat volgens velen écht helpt tegen stress. Geloofde ik het zelf? Eerlijk gezegd: nee, tenminste niet tot ik het probeerde. In dit artikel deel ik wat ik ontdekte, inclusief een paar dingen waar ik zelf nog steeds m’n twijfels over heb.
Wat is het Afrikaanse stressritueel?
De locals noemen het “Ubuntu Mokolo” (ja, ik moest die naam ook opzoeken). Het ritueel draait om verbinding—met anderen én met jezelf. Het is geen magische dans of mysterieuze thee, maar iets bijna simpels: dagelijks vijf minuten onverdeelde aandacht geven aan iemand anders, zonder telefoon, zonder haast, gewoon luisteren. Volgens mijn Zuid-Afrikaanse collega’s doen ze dit vaak bij het ontbijt of ’s avonds buiten bij een vuur—en, toegegeven, dat klinkt aantrekkelijker dan onze doorsnee spits in de A10.
Gek genoeg: in de meeste dorpen is het serieuzer dan yoga of hardlopen—ook als je, zoals ik, altijd dacht “zulke dingen werken niet voor mij, ik moet eerst mijn to-dolijst af”. Maar goed, wie ben ik… misschien werkt het gewoon anders daar.
Hoe werkt het dan, precies?
- Kies één moment per dag. Dat mag aan tafel, in de tuin of zelfs via FaceTime. Geen afleiding toegestaan.
- Laat de ander vertellen wat er speelt. Jij luistert. Niet interrumperen—zelfs niet als het gênant is (zoals gisteren, toen m’n buurman begon over zijn hamster met haaruitval—tja, je kent hem).
- Vraag alleen: ‘Hoe voel je je daarbij?’ Niet oplossen, niet adviseren.
- Na vijf minuten: wissel om. Of niet, het hoeft niet perfect. Deed ik ook niet elke dag.
Klinkt simpel? Is het ook. Maar eerlijk: de eerste keren vond ik het doodeng om niet meteen oplossingen te geven (typisch Nederlands), toch levert het rust en onverwachte verbinding op.
Wetenschap versus praktijk: werkt het écht?
Nee, het is geen medicijn. Maar volgens een studie van de Universiteit van Stellenbosch daalt de cortisolspiegel bij mensen die dit ritueel regelmatig doen—die cijfers las ik vorige maand in een vakblad. Mijn persoonlijke ervaring? Het viel me op: veel minder “malende gedachten” voor het slapen. Mijn vriendin merkte ook het verschil—ze zei laatst: “jij bent eindelijk aanwezig bij het eten” (toegegeven, ze had gelijk).
Maar goed, wetenschap is leuk, resultaat afwachten is iets anders. Soms werkt het voor mij fantastisch, soms helemaal niet—zeker als werkdruk weer eens de boel overneemt. Misschien ligt dat gewoon aan mijn chaotische brein, geen idee.
Tips om het zelf te proberen (en vol te houden)
- Begin klein. Doe het onder het avondeten, vijf minuten zonder tv of telefoon, net als bij Ubuntu Mokolo.
- Zeg eerlijk dat je het ongemakkelijk vindt. Geloof me, iedereen voelt zich een beetje uit de comfortzone. Mijn moeder lachte me de eerste keer gewoon uit—nu vraagt ze er zelf om.
- Gebruik een wekker. Dan hou je het luchtig en voorkom je een urenlang gesprek (want je moet ook nog voetbal kijken, laten we eerlijk zijn).
- Accepteer dat het niet altijd lukt. Soms is het gewoon niet het moment—morgen weer een kans, zoals mijn collega altijd zegt: “nieuwe dag, nieuwe poging”.
In het begin vergeet je het misschien. Na een week ging het al beter bij ons thuis—al zijn er dagen dat iedereen alleen maar wil Netflixen en verder niks. In het algemeen: als je met z’n allen meedoet, werkt het beter… althans, bij onze familie.
Waarom dit ritueel misschien wél werkt… of soms helemaal niet
Nu ben ik geen psycholoog, maar volgens mijn buurvrouw zijn we zó gewend aan alles zelf oplossen, dat gewoon luisteren voor ons bijna “vreemd” aanvoelt. Toch merkte ik: na een maand voelde mijn dagelijkse stress minder als een tsunami en meer als een golfje—hoewel, kan ook toeval zijn. In ieder geval: je creëert even pauze, even aandacht.
Het mooiste? Je hebt er geen app voor nodig, geen abonnement en je hoeft er niet voor naar een retreat in Drenthe. In onze groepsapp lachten we er eerst om, maar nu proberen we het bijna elke week. Nou ja, meestal dan. In het kort: als het niet werkt, verlies je niets—maar als het werkt, krijg je stiekem best veel rust terug.
Dus… ga je het proberen?
Misschien is het niks voor jou, of vind je het juist heerlijk om het leven even zo simpel te houden. Laat weten of je het aandurft in de reacties hieronder—ben benieuwd of het in Nederland net zo goed werkt als op de savanne. In ieder geval weet ik nu: soms is vijf minuten aandacht het krachtigste anti-stressmiddel. In het ergste geval heb je gewoon een goed gesprek gehad… nu jullie nog.
