Iedereen heeft wel eens gehoord van zwarte gaten, maar wist je dat je ze in zekere zin zelf kunt “spotten”? Klinkt als sciencefiction, maar ergens vorige maand deelde een vriend in onze WhatsApp-groep een tip die blijft hangen. Je hebt alleen je smartphone nodig en een beetje nieuwsgierigheid – geen geavanceerde telescoop of fysicadiploma vereist. Laten we eerlijk zijn: als je ook maar iets met ruimtevaart, fotografie of gewoon slimme hacks hebt, zou dit toch even moeten proberen.
Wat is een zwart gat nou echt?
even een korte opfrisser: zwarte gaten zijn gebieden in de ruimte waar de zwaartekracht zo sterk is dat niets, zelfs licht niet, kan ontsnappen. In het Nederlands klinkt dat stiekem nóg dramatischer. Interessant is dat niemand ooit een zwart gat “ziet”; wat we waarnemen, zijn de effecten ervan op de omgeving. Denk aan gebogen licht, vreemde ronddraaiende sterren of schaduwen die niet kloppen.
Oké, maar hoe helpt je smartphone bij het herkennen?
Hier wordt het leuk. Je hoeft niet per se naar de Melkweg te reizen of te wachten op een wetenschapper in je vriendenkring. Er zijn namelijk apps zoals “Star Walk 2” en “Sky Guide”, waarmee je via augmented reality en je camera de sterrenhemel kunt scannen. Ongeveer een week geleden stond ik zelf midden op de hei bij Hilversum (ja, die plek met meer honden dan mensen na 21:00 uur) en probeerde dit uit – werkte verbazend goed voor een gratis app.
- Open de sterrenkund-app
- Richt je smartphone op een donker stuk hemel
- Zoek ICOON-tjes met “black hole”, “Sagittarius A*” of vergelijkbaar
- Check waar het zwarte gat zich bevindt op het scherm
Let op: verwacht geen sciencefiction-effecten of een gapend gat — je ziet meestal een locatie, naam en soms wat live-gegevens. Toch bijzonder als je bedenkt dat je naar een plek wijst, waar miljarden jaren geleden materie is verdwenen.
Handige tips voor de beste ervaring
Geen zin in teleurstelling? Doe dit zo laat mogelijk, ver weg van stadslichten en bij onbewolkt weer. Mijn buurman zweert bij de Veluwe voor de beste hemel — maar in Friesland zeggen ze dat het daar helderder is (hoewel, misschien ook maar gewoon stoerdoenerij). Voor extra fun kun je deze tips volgen:
- Zet je telefoon op nachtmodus om je ogen te besparen
- Gebruik eventueel een statiefje voor rustiger beeld
- Kijk samen en vergelijk je resultaten – in ons vriendenchat leverde dat veel discussie op
Waarom dit niet alleen een leuke grap is
Natuurlijk, je gaat geen echte foto van een zwart gat maken. Maar je gaat wél snappen hoe dichtbij waanzinnige ruimtewetenschap eigenlijk is — ergens doet het wat met je perspectief. Onlangs las ik in NRC dat zelfs Nederlandse sterrenkundigen deze apps gebruiken om amateurs te enthousiasmeren. misschien werkt het niet voor iedereen, maar voor de meesten is het echt een eyeopener.
Nog twee bonus-weetjes, omdat het kan
- Sommige grote zwarte gaten (zoals M87) staan verrassend dichtbij, astronomisch gezien. Ze zijn praktisch “zichtbaar” met je app vanuit je eigen achtertuin.
- Je smartphone meet soms zelfs de zwaartekrachtsgolf-data, als er een grote botsing is ontdekt. Dan krijg je een melding via apps als LIGO-app of direct via Twitter.
Kortom: het kost je weinig moeite en levert een paar minuten gelukzalig sterrenkijken op. Misschien niet baanbrekend – maar gek genoeg blijft het hangen. Heb je tips of rare ervaringen met sterrenkijk-apps? Deel ze vooral hieronder — of stuur ze in de groepsapp, want je weet nooit of iemand meeleest vanuit de ruimte…
