Eerlijk, wie heeft er nog nooit getwijfeld tijdens een gesprek? Je collega kijkt weg als je vraagt hoe het zit met die deadline — en ineens denk je: “Hm, klopt dat verhaal wel?”
Het schijnt dat een simpele beweging van de hand vaak verraadt wie de waarheid niet volledig vertelt. En nee, dit is geen magisch trucje uit een of andere vage YouTube-video. Hier gaat het om iets wat psychologen al jaren observeren, zelfs als je buurvrouw er niets van gelooft…
De vergeten handbeweging — waarom handen zoveel verraden
Zelf las ik er voor het eerst over in een boek van een oud-interrogator, maanden terug. Hij zei: let nooit alleen op ogen of woorden. Handen verklappen vaak méér dan gezichtsuitdrukkingen. Juist omdat mensen hun handen minder onder controle hebben als ze gespannen of zenuwachtig zijn — de meesten focussen zich vooral op hun gezicht.
De klassieke leugenaarshand dus: iemand raakt zijn of haar gezicht constant aan — mond, neus, soms ook het oor. Mijn moeder zei altijd: “Als je veel je neus aanraakt, lieg je.” Ik dacht vroeger dat dit onzin was. Tot ik collega’s ging observeren tijdens vergaderingen (en ja, soms zit je nu eenmaal een uur te luisteren zonder dat er echt iets gebeurt).
Hoe werkt deze handbeweging precies?
Het gaat niet om één enkel gebaar, maar om een patroon:
- Veelvuldig aanraken van de neus of mond (alsof iemand kriebels voelt die er niet zijn)
- Soms licht krabben aan het gezicht of draaien aan een sieraad
- Handen die plots verdwijnen onder de tafel — mijn buurman zegt dat dát het eerste is wat hij checkt
Op papier lijkt het simpel. Maar pas op: niet iedereen die aan zijn neus zit, liegt. Misschien is het gewoon hooikoorts — in Amsterdam is dat deze tijd van het jaar geen zeldzaamheid.
Kleine twijfel, grote impact
Waarom werkt zo’n kleine beweging dan toch zo vaak? Volgens experts (en volgens ons groepsappje vol HR-medewerkers) komt het door stress. Liegen geeft — zelfs bij minieme leugens zoals “ik heb het rapport al gestuurd” — een lichamelijke reactie. Dat merk je vooral aan microbewegingen van de handen.
Al is het natuurlijk geen wondermiddel. Je hoort mensen zeggen dat ze er “mensen feilloos mee kunnen ontmaskeren” — nou, ik geloof daar niet zo in. Het blijft mensenwerk. In mijn ervaring (en ik zeg maar meteen: misschien heb ik soms gewoon geluk) klopt het patroon wel opvallend vaak als iemand iets verbergt.
Wanneer let je hier écht op?
– Tijdens sollicitatiegesprekken (de recruiter van mijn vorige baan zei dat hij daar stiekem op lette — of het altijd werkt, tja…)
– Op dates — hoewel ik denk dat je dan misschien beter op je eigen zenuwen let
– In familiegesprekken, vooral als er iets te verdelen valt (erfenissen zorgen blijkbaar voor zenuwachtige handen, zag ik bij mijn oom)
– En ja, ook bij jezelf: soms merk ik dat ik automatisch aan mijn haar friemel als ik niet het hele verhaal vertel. Gek hè.
Wat kun je ermee — praktisch gezien?
- Check of de handbeweging samenvalt met een spannend onderwerp (niet tijdens het gesprek over het weer)
- Kijk naar clusters van signalen: niemand liegt met één beweging, maar vijf tegelijk… da’s verdacht
- Vertrouw altijd eerst op het hele plaatje — handen kunnen veel zeggen, maar niet alles
in het kort: vertrouw op het signaal, maar niet blind. Zelf komt het voor dat ik me vergis — mensen zijn nu eenmaal onvoorspelbaar, zeker in Rotterdam.
Zoek het eens uit in je eigen omgeving
Let de komende week eens op de handen van je gesprekspartners. Wie weet ontdek je iets wat je anders zou missen — of voelt iemand zich ineens betrapt. In ieder geval maak je je gesprekken stukken interessanter.
En vergeet niet: misschien werkt het niet elke keer. Maar het is het proberen waard. Deel gerust je ervaringen hieronder of stuur het door naar die vriend die altijd denkt de menselijke leugendetector te zijn. In ieder geval — het gesprek wordt er leuker van. Nou ja, meestal…
