Vorige week liep ik door het Vondelpark toen ik ineens dacht: “Wacht even, wie roept daar precies mijn naam achter die struiken?” Nou, het bleek dus helemaal geen mens te zijn. Er zit een vogel in Nederland die zo overtuigend mensenstemmen nabootst dat je echt aan jezelf gaat twijfelen. Je raadt het al – ik heb het over de spreeuw. Ja, echt!
Spreeuwen: De muzikale bedriegers van Nederland
Als je dacht dat papegaaien de enigen zijn die woorden kunnen imiteren, heb je het mis. De spreeuw – zo’n grijzige vogel die men vooral associeert met het dak van een Albert Heijn of een avondlijke zwerm boven het weiland – heeft een verborgen talent waar veel mensen geen weet van hebben. Sommige spreeuwen kunnen flarden van gesprekken, beltonen, alarmsignalen en zelfs complete zinnen nadoen. Mijn moeder zei altijd: “Spreeuwen zijn net net als buurkinderen, ze pikken álles op.”
Hoe doen ze dat eigenlijk?
Volgens een artikel dat ik vorige maand in “Vogelbescherming Magazine” las, hebben spreeuwen een uitzonderlijk ontwikkeld spraakkanaal (de syrinx). Hierdoor zijn ze in staat niet alleen de melodie, maar ook klankkleur en ritme van een mensenstem na te bootsen. Er zijn spreeuwen die perfect de WhatsApp-beltoon kunnen fluiten of een hond kunnen nadoen. In het wild! Niet in een of ander dierenpark dus.
Een collega vertelde ooit dat er bij haar thuis een spreeuw was die elke ochtend “goeiemorgen!” riep als iemand de deur opendeed. Eerst dacht haar gezin dat de buren gewoon heel opgewekt waren. Totdat de buurvrouw klaagde over dezelfde “onzichtbare” ochtendgroet…
Waar hoor je spreeuwen spreken?
Spreeuwen vind je in heel Nederland – van het provinciehuis in Lelystad tot tussen de duinen van Zandvoort. Persoonlijk hoor ik ze het vaakst bij stations (Rotterdam Centraal is berucht), in stadsparken of gewoon op het schoolplein. Misschien moet je de volgende keer dat je in het Westerpark wandelt toch eens luisteren of dat omroepstemmetje écht van de NS komt.
- Stadsparken: Vooral plekken waar mensen samenkomen
- Treinstations: Door het lawaai en geroezemoes extra uitdaging voor de spreeuw
- Voor- en achtertuinen: Spreeuwen zijn nieuwsgierig – een rinkelende telefoon is zo opgepikt
Kun je spreeuwen meetrainen?
Er gaan geruchten rond in vogel-liefhebberskringen (die Telegram-groep is soms spannend hoor) dat mensen spreeuwen kunnen “trainen”. Of het ook echt werkt? Zelf ooit geprobeerd met een kinderfietsbel, maar die spreeuw bleef koppig alleen ‘miauw’ roepen tijdens het broedseizoen. Toch ken ik iemand uit Utrecht die zweert dat ze haar naam ooit hoorde terugfluiten vanaf de schutting – misschien gewoon mazzel gehad.
Moet je nu massaal je smartphone open laten liggen om spreeuwen te triggeren? Tja, het zou een leuk experiment zijn. Maar verwacht niet dat elke spreeuw zich opeens als voice actor manifesteert – veel hangt af van omgeving, het seizoen (voorjaar sowieso de meeste activiteiten!) en de stemming. In ieder geval heb je een goed excuus voor je buren als ze denken dat je tegen jezelf praat.
Waarom is het zo bijzonder?
Het fascinerende zit hem vooral in het feit dat spreeuwen dit zonder training leren – gewoon door te luisteren naar mensen, machines en andere vogels. Er zijn zelfs opnames uit Enschede waarop een spreeuw niet alleen mensen nadoet, maar in iemands dialect! Dan weet je dat de natuur zijn eigen draai aan de realiteit geeft. misschien is dat wel waarom ik spreeuwen stiekem net zo boeiend vind als stadsvossen of die slimme kraaien bij het Wilhelmina-park.
En nu jij: luister eens écht goed
Dus, de volgende keer dat je ergens in de buurt een onverwacht bekende zin hoort, kijk dan niet meteen naar je telefoon. Het zou zomaar de spreeuw uit je straat kunnen zijn – op zoek naar applaus, of gewoon naar een stukje brood. Heb je zelf een bizarre spreeuw-anekdote? Deel hem hieronder, of laat me weten of ik gewoon een beetje te veel naar vogels luister.
in ieder geval ben ik benieuwd of je ze nu ook ineens overal hoort… Nou ja, je snapt het wel.
