Stel je voor: je staat op een frisse ochtend in je tuin, een beetje te spitten voor de aardbeienplanten, en plotseling – daar ligt iets. Geen oude bierdop of halve fiets dit keer. Een maand geleden is het precies dat gebeurd bij Kees uit Oisterwijk. En wat hij vond, geloof je bijna niet…
Hoe een gewone tuin ineens geschiedenis werd
De meeste mensen kennen hun achtertuin vooral als plek voor de barbecue of om de kat te vangen na weer een nacht dwalen — maar voor Kees (70) werd het op dinsdag ineens een schatkamer. Terwijl hij een veel te grote steen uit de klei probeerde te trekken — u kent het wel, “straks breek ik weer een schop” — zag hij iets glinsteren.
Even twijfelde hij (zou gewoon ijzer zijn?), maar het bleken verzilverde munten, sieraden en een amulet. Volgens de experts van het Brabants Archeologisch Centrum: “ongeveer 800 jaar oud.” In het appgroepje met zijn campingvrienden blijft het dé grap: “En Kees? Wordt nu schatrijk!” — hoewel z’n vrouw vooral moppert over het gat in het gazon…
Waarom liggen er überhaupt schatten in Nederlandse tuinen?
Het klinkt als een verhaal uit Engeland, maar in Nederland duiken er vaker verrassingen op. Mijn buurman — hij woont tegenover het gemeentehuis — vond vorig jaar nog een middeleeuwse gesp tussen de rozen (of misschien was het alleen maar oud metaal, daar zijn de meningen over verdeeld). Volgens archeologen is Brabant decennialang een kruispunt geweest van handel en oorlog. Niet gek dus — er zijn plekken waar spullen simpelweg zijn verloren of verstopt tijdens moeilijke tijden.
Moet u nu ook met een metaaldetector door de tuin?
Goede vraag. Aan de ene kant: de kans is natuurlijk klein. Maar, ik herinner me dat mijn oma altijd zei dat er bij elke oude boerderij in de buurt “wel íets” in de grond zat. Als u een huis heeft in een gebied met een rijke geschiedenis (omgeving Utrecht, delen van Gelderland, Brabant), dan is het niet zo´n gek idee om de grond in de gaten te houden. Wel altijd eerst checken bij de gemeente — zomaar graven is vaak niet toegestaan. En als u daadwerkelijk íets vindt: melden bij het lokale archeologisch loket.
- Gebruik handschoenen — sommige vondsten zijn scherp of kwetsbaar
- Maak foto’s vóórdat u de vondst uit de grond haalt
- Stel realistische verwachtingen: de meeste mensen vinden bakstenen…
- Vraag altijd advies als u denkt iets bijzonders te hebben
Goed om te weten (en wat u niet moet doen!)
Misschien het belangrijkste: hoewel een schat in de tuin klinkt als de jackpot, zijn er regels. In Nederland zijn waardevolle vondsten volgens de wet vaak eigendom van de grondeigenaar en/of de Staat. Vooral als ze ouder zijn dan 75 jaar. Dus niet stiekem op Marktplaats zetten, hè? Verder: niet meteen hele kuilen graven — dat zorgt alleen voor modderbende en boze partners. Ja, spreek uit ervaring. In ons familiegroepje gaat het nóg over de ‘gaten van 2022’.
Even relativeren: geluk, geschiedenis en koffie
Heeft u nu direct zin om te graven? Ik snap het wel. Toch is het mooiste aan het verhaal van Kees niet per se wat hij vond, maar hoe het gewone plotseling een beetje magisch werd. Een tuin is meestal aarde, wormen, rotzooi — maar soms dus ook een tijdcapsule. Of u nou iets vindt of niet, het levert in elk geval goeie verhalen op bij de koffie. Misschien heeft u ook ineens een buur die met z’n vondsten pronkt. En heel misschien vergis ik me, maar dat maakt het juist leuk.
Wat is het bijzonderste dat u ooit per ongeluk gevonden heeft? Deel het hieronder — of vraag eens rond in uw buurt of familie. wedden dat u verrast wordt? In ieder geval: kijk de volgende keer met iets meer fantasie naar dat stukje grond achter het huis… In ieder geval niet meer alleen een plek voor de barbecue, toch?
